click below
click below
Normal Size Small Size show me how
HYRJE NE MJEKESI
Kapitulli 1 Medicina
Question | Answer |
---|---|
Cka eshte medicina dhe cfare studion ajo | Medicina eshte nje dege e profesioneve njerezore e cila ka per qellim mbrojtjen dhe avancimin e shendetit dhe mjekimin e njeriut te semure nga semundjet e ndryshme. Studion strukturen e brendshme te organizmit dhe faktoret e jashtme |
Kush eshte objekt i hulumtimeve mjekesore | Njeriu |
Produkt i kujt eshte njeriu | Produkt i trashegimise dhe ambientit |
Cka studion medicina | Medicina studion: -anatomine -fiziologjine -etiologjine -patogjeneza -klinika -diagnoza -preventio -rejabilitimi -terapia |
Ne sa dege ndahet medicina dhe cilat jane ato | Medicina ndahet ne : -medicina humane -medicina veterinare -medicina fitopatologjike |
Cfare shkence ka qene medicina dhe ne cka bazohej | Kryesisht eshte shkence empirike e cila bazohet ne pervojat e trasheguara nga njera gjenerate e mjekesve te meparshem ne pasardhesit e tyre |
Cfare shkence eshte sot medicina dhe ne cka bazohet | Shkence ekzakte dhe bazohet ne deshmi, fakte qe kane te bejne me shendetin dhe semundjen, te cilat vertetohen me metoda objektive, ekzakte hulumtuese dhe matese |
Perse mjekesia eshte shkence dhe art | Eshte shkence sepse mund te verehet dhe matet, pra mjeku kompetent i njeh sehnjat e semundjes dhe di si ta kthej shendetin e mire, eshte art sepse perfshine perdorimin e shkences mjekesore dhe teknologjise tek pacientet familjet dhe bashkesite |
Cila eshte detyra e mjekesise | Ruajtja dhe avancimi i shendetit, prevenca e shfaqjes se semundjeve dhe mjekimin e qenieve te gjalla |
Cka studion medicina humane | Studion ruajtjen, avancimin e shendetit, prevencen e semundjeve te njeriu dhe mjekimin e te semureve |
Cka studion medicina veterinare | Studion ruajtjen dhe avancimin e shendetit dhe mjekimin e semundjeve te kafsheve |
Cka studion fitopatologjia | Studion prevencen dhe mjekimin e semundjeve te botes bimore |
Perse cdo ndarje e mjekesise eshte artificiale | Sepse te gjitha disiplinat mjekesore ndermjet veti jane te lidhura ngushte si nje teresi e vetme e pandare |
Si ndahet medicina humane | Ne mjekesine teorike dhe ate praktike |
Cka studion mjekesine teorike | Studion njohurite e ndryshme themelore,bazike |
Cilat jane disiplinat qe perfshine medicina teorike | Jane: -anatomia -fiziologjia -histologjia -biokimia -mikrobiologjia -imunologjia -patologjia -farmakologjia etj |
Cili eshte qellimi i medicines praktike | Medicina praktike ka per qellim qe njohurite e fituara teorike, bazike ti perdore ne prevence dhe mjekimin e semundjeve |
Si quhet ndryshe medicina praktike | Medicine klinike |
Cka perfshine medicina praktike | Disiplinat e ndryshme klinike te cilat i zbulojne dhe mjekojne semundjet e organeve dhe te sistemeve te ndryshme sic jane: -mjekesia interne -kirurgjia -dermatologjia -neuropsikiatria -oftalmologjia -otorinolaringologjia -gjinekologjia etj |
Cfare fjale eshte propedaeutica | Fjale greke qe dmth parapergadit, stervit, mesoj paraprakisht |
C'eshte propedeutika | Disipline medicinale qe i pergadit,stervit dhe meson studentet se si te vertetohet dhe te percaktohet diagnoza e semundjes pra eshte hyrje e nje dege te caktuar te mjekesise qe permbledh menyren dhe llojet e ekzaminimit dhe te dhenat mbi semundjet |
Cfare lende eshte popedeutika | Lende lidhese, ure ndermjet disiplinave medicinale paraklinike dhe klinike |
Kush eshte urelidhese ndermjet medicines paraklinike dhe klinike | Propedeutika |
Si ndahet medicina praktike | Ne medicinen preventive dhe medicinen kurative |
Cka studiojne disiplinat preventive | Avancimin e shendetit dhe parandalimin e shfaqjes se semundjeve |
Sa lloje preventivash dallojme | Primare Sekondare Terciare |
Cka nenkupton preventiva primare | Domethene largim, pengim, i mundesive te paraqitjes se semundjes dhe perfshine masa per ruajtjen e shendetit te popullsise dhe masa per mbrojtjen specifike |
Cka nenkupton mbrojtja specifike | Vaksinimi dhe imunizimi |
Cka nenkupton preventiva sekondare | Zbulimin e hershem respektivisht diagnostifikimin e hershem te semundjes dhe mjekimin adekuat ne menyre qe te mbahet me mire aktiviteti normal i te semurit |
Cka perfshine preventiva terciare | Perfshine masat per mjekimin dhe pengimin e shfaqjes se semundjeve me qellim qe funksioni i organizmit te jete me i plote, masat per rehabilitim dhe riaftesim te semureve per veprimtari sa me te madhe |
Cilat disiplina perfshine medicina kurative | Perfshine te gjitha disiplinat praktike te cilat merren me mjekimin e te semureve |
Cka studion medicina sociale | Studion problemet shendetesore te popullates dhe te individit, faktoret shoqeror qe mund te shkaktojne semundje, ndikojne ne zhvillimin e semundjes dhe faktoret per avancimin e shendetit te individit dhe te popullates |
A jane medicina kurative, preventive dhe sociale te ndara ne praktike | Jo ato jane tre aspekte te nje medicine te vetme |
Si zgjidhen problemet konkrete mjekesore, ne cfare aspekti | Ne aspektin e tri pikepamjeve: -kurative -preventive -sociale |
Cka quajme medicine shkencore,oficiale ose shkollore | Sistemin e njohurive shkencore qe mesohet ne universitete |
C'eshte medicina popullore | Teresia e mjeteve dhe menyrave qe jane perdorur brez pas brezi nga populli per mjekimin dhe parandalimin e semundjeve dhe qe perbejne kurdohere nje pervoje shume te vlefshme |
Ne cka bazohet medicina popullore | Ne besimin dhe pervojat per semundjet e ndryshme qe jane percjellur brez pas brezi dhe sherbejne per mjekim |
Cilat komponente dallohen ne medicinen popullore | Magjia dhe empiria, pervoja |
C'eshte magjia | Forme e te menduarit jo shkencor te njeriut primitiv |
C'eshte empiria | Sadopak, racionale dhe permbane procedura dhe shpjegime te kuptueshme, disa prej tyre i gjejme ne medicinen oficiale |
Cila eshte metoda me e rendesishme e medicines jo oficiale qe pranohet nga disa mjek | Homeopatia |
C'eshte homeopatia | Metode holistike e mjekimit qe ka per qellim restaurimin e shendetit |
Ne cka bazohet homeopatia | Ne mjekimin e semundjeve me doza minimale te barnave te cilat ne doza te medha shkakotjne crregullime te ngjajshme ose te njejta me ato te vete semundjes |
Kush ishte themelues i homeopatise | Sammuel Hahnemann. "e ngjashmja mjekohet me te ngjajshmen" |
Ne cka bazohet medicina natyrale | Per mjekimin e semundjeve bazohet ne faktoret natyror sic jane uji dielli dhe ushqimi |
Cilat jane disa nga procedurat e mjekimit sugjestiv | Jane bioenergjia, hiropraktika, mesmerizmi, etj |
Cka quajm iluzionizem ose mjektarizem | Procedurat e mjekimit sugjestiv qe arsyetohen me premisa jo logjike dhe te pa pranueshme per mjekesine shkencore njihen si iluzionizem ose mjektarizem |
C'eshte mjektarizmi | Veprimtari mjekesore e ndaluar e personave te cilet nuk kane pergaditje te vecante shkollore dhe kualifikim profesional |
Cilat jane disa nga pseudonimet e mjeketareve | Mjekes, mjek i rrejshem, pseudomjek, mjek sharllatan, mjek popullor,, mjekes pa shkolle ose mjeki |
Cka mjekojne mjeketaret | Semundje qe nuk i takojne lemit te mjekesise |
Cilat veprimtari llogariten si mjektarizem | Veprimtarite mjekesore ose mjeket te cilet kaloje kornizen e aktivitetit profesional dhe te medicines oficiale |
Cilat jane disa nga shkaqet pse te semuret mjektohen nga mjektaret | Jane masoviteti, shpeshtesia, etiologjia e panjohur, mosreagimi ndaj barerave oficiale si dhe veshtiresite e tjera te shumta qe i hasim ne mjekimin e tyre |
Cilat jane disa nga semundjet funksionale qe mjeketaret kane sukses ne sherimin e tyre | Sugjestioni, neurozat konverzive, obsesive, etj |
Cilat jane disa nga komponentet perberese te cdo sistemi shendetesor | Jane familja, shkolla, bashkesia lokale dhe infrastruktura shendetesore e cila kujdeset per mbrojtjen shendetesore te cdo individi, familjeje dhe bashkesie |
Ne sa nivele organizohet sistemi i mbojtjes shendetesore | Ne tri nivele |
Cka realizohet ne nivelin e pare te sistemit te mbrojtjes | Realizohet kontakti i pare i mbrojtjes shendetesore te individit, familjes dhe bashkesise |
Si quhet ndryshe niveli i pare i sistemit te mbrojtjes shendetesore | Mbrojtja shendetesore primare - QFM dhe NKSHA |
Cka realizohet ne nivelin e dyte te sistemit te mbrojtjes | Realizohet mbrojtja shendetesore specialistike |
Si quhet ndryshe niveli i dyte i sistemit te mbrojtjes shendetesore | Mbrojtja sekondare shendetesore |
Cka realizohet ne nivelin e trete te sistemit te mbrojtjes | Realizohet mbrojtja shendetesore subspecialistike, edukimi i kuadrove, punimet kerkimore shkencore |
Si quhet ndryshe niveli i trete i sistemit te mbrojtjes shendetesore | Mbrojtja shendetesore terciare |
Si oranizohen organizatat shendetesore varesisht prej natyres se veprimtarise shendetesore dhe llojit te mbrojtjes shendetesore | Sic jane: -shtepi e shendetit -qender medicinale -spital -klinike -ent per mbrojtje shendetesor -dispanzer per mjekesine e punes -barnatore -ente dhe institute speciale -qendrat sheruese natyrore |
Cilat nga format organizative shendetesore sherbejne edhe si baze arsimore per pergaditjen e kuadrove mjekesore | Jane spitali klinik, klinika dhe instituti |
Si mbahen me sukses ligjeratat dhe praktika e lemenjeve klinike | Vetem prane te semureve dhe nen kontrollin dhe ndihmen e mjekeve me pervoje-arsimtare dhe ate vetem ne entet shendetesore me organizim te mire sic jane klinikat dhe spitalet |
Cka dmth fjala klinike | Fjale greke qe dmth shtrat, krevat |
C'eshte klinika | Institucion i larte shendetesor ne te cilen kuadrat mjekesore studiojne ne prani te te semureve |
C'eshte spitali | Institucion ne te cilin ofrohen sherbime dhe behet mjekimi i te semureve |
Cfare dhoma kene spitalet dhe klinikat | Dhoma te te semureve dhe dhoma ndihmese per hulumtime funksionale plotesuese, laborator per analiza klnike, biokimike, mikrobiologjike, rentgen kabinet, kabinet per ekografi, etj |
Cili eshte faktori me i rendesishem ne institucione shendetesore | Mbajtja e rendit dhe e qetesise |
Si duhet te jete sjellja e studentit ne qendrimet e tij ne institucionet shendetesore | Duhet te kete kujdes per sjelljet dhe veprimet e tij e vecanerisht marrdhenia e tij ndaj njeriut te semure te jete me plote humanizem, ngrohtesi dhe me kujdes ashtu qe i semuri aspak te mos lendohet |
Kush quhet punetore shendetesor sipas definicionit ligjor | Personat qe kane pergaditje adekuate mjekesore dhe qe marrin pjese drejtperdrejte ne mbrojtjen shendetesore |
Si eshte puna e mjekeve dhe punetoreve shendetesore | Puna e tyre eshte e pavarur, autonome, punen e krejne duke u mbeshtetur ne aftesite profesionle dhe jane pergjegjes per punen e tyre |
Cili eshte obligimi i mjekeve dhe punetoreve shendetesore | Respektimi i personalitetit dhe dinjitetit te qytetareve dhe veprimi sipas parimeve te etikes dhe deontologjise mjekesore |
Cila eshte detyra dhe obligimi themelor i punetoreve shendetesor | Ta percjelle pervojen dhe diturine e vete profesionale tek bashkepunetoret dhe punetoret tjere shendetesor |
Cka i obligon ligji mjeket dhe punetoret shendetesor | Ta ruajne fshehtesine profesionale, me perjashtim kur ligji kerkon nga ata qe ta zbulojne sekretin profesional |
Cilet jane punetoret shendetesor qe ofrojne mbvrojtje shendetesore ndaj qytetareve | Jane: -mjeket -stomatologet -farmacistet e diplomuar -motrat dhe tekniket me pergaditje te larte medicinale -motrat medicilae -tekniket medicinal -mamite |
Sa zgjat stazhi i obliguar | 6 muaj deri 1 vit |
Cka paraqet stazhi i obliguar | Pergatitje klinike/ puna klinike nen mbikqyrjen e punetorit shendetesor-mentorit i cili kontrollon here pas here verifikon punen e stazhantit dhe ne fund jep vertetimin per stazhin e kryer |
Cfare procedure i nenshtrohet punetori shendetesor pas perfundimit te stazhit te obliguar | Provimit profesional sipas programit, para komisionit qe e cakton Oda e Mjekeve ose Ministria e Shendetesise |
C'eshte specializimi | Forme e vecante e pergaditjes profesionale |
Kur mund te fillohet specalizimi | Pas kryerjes se stazhit te obliguar, pas dhenies se provimit profesional dhe dy vjeteve pervoje pune si mjek i praktikes se pergjithshme |
Cfare procedure i nenshtrohet specializanti pas perfundimit te stazhit specialistik | Provimit specialistik perpara komisionit perkates |
Kur mund te fillohet subspecializimi | Pas specializimit |
C'eshte subspecializimi | Forme e vecante e ngritjes profesionale nga nje dege ose lemi e mbrojtjes shendetesore |
Cfare procedure i nenshtrohet kandidati pas perfundimit te stazhit subspecialistik | Provimit para komisionit te perbere prej profesionisteve eminente |
Cilet mjeke mund te konkurrojne per marrjen e titullit primarius | 20 vejt pervoje pune prej te cilave 10 vjet si specialist Te publikuara te pakten 20 punime shkencore-profesionale ne 10 sysh te jene autore i pare dhe qe kane pervoje udheheqese dhe organizimi ne institucionet shendetesore |
Cilet tituj jane profesional | Mjek dhe primarius |
Kur mjeket mund te quhen magjister-master | Mjeket qe mbrojne magjistraturen |
Kur mjeket mund te quhen doktor shkence | Mjeket qe kane mbrojtur doktoraturen |
Cilet tituj jane shkencor | Magjister dhe doktor i shkencave |
Cili eshte kushti per te marre thirrje arsimre | Titulli shkencor |
C'eshte asistenti i ri | Thirrje arsimore, mund te zgjidhet punetori shendetesor qe ka kryer specializimin |
C'eshte asistenti | Thirrje arsimore , mund te zgjidhet punetori shendetesor qe ka mbrojtur magjistraturen-master |
C'eshte profesor asistent-docent | Thirrje arsimore, zgjidhet punetori shendetesor qe ka mbrojtur doktoraturen |
C'eshte profesor i asocuar | Thirrje arsimore qe i ndahet punetorit shendetesor pas stazhit 5 vjecar si profesor asistent dhe meritave tjera shkencore dhe mbajtjen e ligjeratave me studentet |
C'eshte profesor ordinar | Thirrje arasimore qe i ndahet punetorit shendetesor pas stazhit 5 vjecar si profesor i asocuar dhe meritave tjera ne punen shkencore, publikimin e librave dhe mbajtjen e ligjeratave me studentet |
Cilat jane thirrje te perkohshme | Asistent, profesor asistent-docent dhe profesor i asocuar |
Cilat jane thirrje te perhershme | Profesor ordinar |
Cila eshte thirrja me e larte profesionale shkencore dhe arsimore | Thirrja akademik |