click below
click below
Normal Size Small Size show me how
HYRJE NE MJEKESI
Medicina e shekullit XVII
Term | Definition |
---|---|
Shekulli XVII | Shekulli i revolucionit biologjik - i shkencave natyrore |
Periudha XVII | Barok |
Bazament i hulumtimeve shkencore mjekesore | Fizika dhe kimia |
Thomas Sydenham | Te verejturit klinik |
Francis Bacon | themelues i materializmit anglez |
Baba i filozofise modernere | Rene Descartes |
Themelues i racionalizmit dhe materializmit mekanistik | Rene Descartes |
Promovues i intuicionit, dedukcionit | Rene Descartes |
Perfaqesues i teorise dualiste | Rene Descartes |
Teoria dualistike | konsideron se gjithqka vjen nga pjeset e lengeta dhe te ngurta te organizmit |
Galileo Galilei | zbulon termometrin dhe mikroskopin |
Torricelli | Barometrin |
Huygens | Teoria e valeve te drites |
Guerick | Thithsja ajrore |
Kepler | bazat e optikes |
Newton | fizika matematikore, astronomia fizikale dhe mekanika moderne |
Boyle | teoria e elementeve kimike |
Boyle dhe Mariotte | Ligji Boyle-Mariotte |
Problemi i pare i shek XVII | funksionimi i qarkullimit te gjakut |
Zbulimi me i rendesishem i shekullit XVII | qarkullimi i gjakut |
I pari qe pershkruan qarkullimin e vogel te gjaut | Miguel Serveto |
E kane djegur ne turren e drunjeve | Miguel Serveto |
Gjaku krijohet ne melqi | Realdo Colombo dhe Miguel Serveto |
Verteton se qendra e qark te gjakut eshte zemra jo melqia | Andrea Cesalpino |
Nxenes i Colmbos | Andrea Cesalpino |
Zbulon valvulat venoze por jo funksionin e tyre | Giambattista Canani |
Valvulat venoze hapen kah zemra dhe gjaku nga venat shkon ne drejtim te zemres | Girolamo Fabrizio |
Permendi ne nje ligjerate se gjaku qarkullon | William Harvey |
Konstaton se ne arterie nuk ka ajer | William Harvey |
Gjaku ne arterie leviz ne drejtim te zemres jo ne periferi | William Harvey |
Qendra e qark te gjakut eshte zemra qe tkurret dhe relaksohet | William Harvey |
Nuk dha pergjigje per qark kapilar | William Harvey |
Zbuloi qarkullimin kapilar me mikroskop dhe kalimin e gjaut prej arteriolave ne venulat periferike | Marcello Malphigi |
Nxenes i Girolamo Fabrizio | William Harvey |
Themelues i thetarum anatomicum | Girolamo Fabrizio |
Zbulues i valvulave venoze | Girolamo Fabrizio |
Konstatimet e William Harvey | gjaku qarkullon zemra-organ i qarkullimit pulsi arterial-kontraktimi i zemres ndertimi i zemres i njejte ne te dy anet kur tkurret zemra hedh gjakun ne arterie ne te gjitha drejtimet kur relaksohet kthen gjakun prej periferise ne zemer |
Eksperimentet gjeniale te William Harley | ekscizioni i arterieve te qenit ne uje ne vend te fluskave derdhet gjaku ligature te shtrenguar ne parakrah dhe venat fryheshin nen vendin e ligatures |
Ndertimi i mikroskopit | Hans dhe Zacharias Janssen |
Zbulimi i teleskopit | Galileu |
Shnderrimi i teleskopit ne mikroskop | Galileu |
I pari qe perdori mikroskopin ne medicine | Anthony van Levenhook |
Konsiderohet zbulues i mikroskopit | Antony van Levenhook |
Konstruktoi mikroskopin | Antony van Levenhook |
Zbuloi kafshe te imta ne piken e ujit infuzorie | Antony van Levenhook |
Verejti eritrocitet me mikroskop por nuk i kuptonte | Antony van levenhook |
Vertetoi dhe veren shkaktaret e semundjes me mikroskop | Athanasius Kircher |
Zhvillimin e anatomise mikroskopike | Marcello Malphigi |
Embrioni krijohet vetem prej spermes se babait | Aristoteli |
Embrioni produkt i perzierjes se spermes se dy prinderve | Galeni |
Fryti zhvillohet nga veza | Harvey |
Zbuloi folikulet ne vezore | Regnier de Graaf |
Themelues i biologjise eksperimentale | Francesco Redi |
Verteton se gjallesat krijohen prej vezeve | Francesco Redi |
Zbulon spermatozoidet ne spermen e njeriut | Jan Ham |
Vertetoi spermatozoidet te te gjitha kafshet e gjinise mashkullore | Levenhook |
Teoria animalkulistike | spermen e mashkullit e konsideron si nisme te jetes |
Teoria oviste | vezen e konsideron nisme te jetes |
Verteton ne menyre eksperimentale rendesine e vezeve ne zhvillimin e embrionit | Antonio Vallisnieri |
Funksionet vitale jane rezultat i proceseve kimike | Paracelziusi |
Themelues dhe perfaqesues kryesor i iatrokimise | Jean Batise van Hemout |
Nxenes i Paracelziusit | Jean Batise van Hemout |
Biokimisti i pare | Jean Baptise van Helmout |
I pari kuptoi rolin e fermenteve ne gjak, urine, bile, zorre | Jean Baptise van Helmout |
Perfaqesuese i iatrokimise | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Mjeku me i merituar i shek XVII | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Aquaeductus Sylvi dhe fossa Sylvi | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Pershkruajti icterus neonatorum | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Promovi nocionin ferment dhe ndan fermentimin ne acidik dhe alkalik | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Fut ne perdorim terapine acidike dhe alkalike | Franciscus de la Bow-Sylvius |
Zbuloi sheqerin ne urinen e diabetikeve | Thomas Willis |
Vertetoi se histeria eshte semundje nervore jo semundje e mitres | Thomas Willis |
Pershkruan ethet puerpelare, miastena gravis, paralizen progresive, skizofrenine dhe histerine | Thomas Willis |
Lulezimi i iatrofizikes | Itali |
Lulezimi i iatrokimise | Holande, Angli dhe Gjermani |
Themelues i iatrofizikes | Rene Descartes |
Ne org e njeriut vlen ligji hidraulik | Rene Descartes |
Ligji hidraulik nderlidhet me funksionet psiqike | Rene Descartes |
Ndjeshmeria rezultat i dridhjeve qe perqohen ne sis nervor | Rene Descartes |
Zbulimi i qark te gjakut nga Harvey vertetoi | Ligjet hidraulike ne organizem |
Metodat themelore te iatrofizicienteve | matja llogaritjet dhe peshimi |
Konstruktoi termometrin e vet pas Galileut | Santorio Santorio |
Konstruktoi aparatin per matjen e pulsin -pulsilogium | Santorio Santorio |
Konstruktoi peshore te vecante ne te cilen punonte ushqehej dhe flente | Santorio Santorio |
Vertetoi se organizmi sekreton me pak se sa qe merr | Santorio Santorio |
Zbuloi frymemarrjen qelizore | Santorio Santorio |
Konstruktoi troakarin per funksionin e abdomenit dhe toraksit | Santorio Santorio |
Sistola-tkurrje muskulore | Giovani Alfonso Borelli |
Perberesi elementar i organizmave te gjalle eshte fibra Semundjet shfaqen si shkak i rritjes ose dobesimit te tendosjes se tyre | Gjuro Armeno Baglivi |
Shumica e semundjeve shfaqen si rezultat i crregullimeve te qark te gjakut | Lorenzo Bellini |
Pershkruan chorea minor | Sydenhami |
Pershkruan icterus neonatorium | Sylvius |
Dallon diabetin e sheqerit nga diabeti insipid | Willis |
Ithtar i hipokratit | Thomas Sydenham |
Hipokrati anglez | Thomas Sydenham |
Sumndjen e kupton si crregullim natyror | Thomas Sydenham |
Inspeksioni i te semurit ne shtrat | Thomas Sydenham |
Insiston ne perdorimin e barnave te lehta natyrore po mjekonte edhe me opium | Thomas Sydenham |
Studioi raportin e zemres me sis nervor | Richard Lower |
Pershkruajti insuficiencen e aortes dhe stenozen | Raymond Vieussensa |
Themelues i kardiologjise klinike | Raymond Vieussensa |
Kontribut ne zhvillimin e kirurgjise | Marko Gerbec |
Pershkruan rastin klinik te nje te semuri me bllok ne zemer | Marko Gerbec |
Semundjet shfaqen nga helmet | Richard Morton |
Pershkruajti rakitin | Francis Glisson |
Angli | Rakiti |
Bari me i rendesishem XVII | Kinina-bari kunder malaries |
Reklamimi i kinines nga prifterinjte | pulvis jesuitarum |
Metoda e re e mjekimit | Injeksioni intravenoz i barnave |
Sir Cristopher Wren | Injeksioni intravenoz i barnave te qeni |
Injeksionin intravenoz te njeriu | Johann Daniel Major |
Realizoj transfuzionin indirekt prej nje kafshe ne tjetren | Jon Wilkins |
Transfuzioni i pare i drejtperdrejt nga nje qen ne tjetrin | Richard Lower |
Transfuzionin e pare te gjakut te drejtperdrejte nga delja ne nje djalosh | Jean Baptise Denis |
Kirurgjia XVII | litotomi,herniotomi,amputime,operacion te kataraktes,ekstirpacion te tumoreve lend mesimore ne fakultet |
Gjinekologji XVII | Meshkujt asistojne lindjet promovohet forcepsi |
Zbulimi i forcepsit | Familja Chamberlein |
Konstruktoi trup te ri te forcepsit | Jehan Palfyn |
Botoi liber te sistematizuar me pervojat e tij obstetrike | Francois Mauriceau |
Kundershtar i sectio Caesarea | Francois Mauriceau |
Pershkruajti eklampsine inverzionin rupturen dhe atonine e mitres molen dhe graviditetin ekstrauterin | Francois Mauriceau |
Higjiena XVII | dy dege te reja higjiena e punes dhe statistika shendetesore pakesohet numri i semundjeve ngjitese |
Higjienisti i madh i shek XVII | Giovanni Maria Lancisi |
Meliorimin e kenetave ne rome eradikoj malarien promovoi masat higjienike ne ushtri | Giovanni Maria Lancisi |
Themeloi medicinen e punes | Bernardino Ramazzini |
Themelohet mjekesia ligjore | Shek XVII |
Themelues i mjekesise ligjore | Paolo Zacchias |
Themelet e anatomise patologjike | Shek XVII |
Themelues i anatomise patologjike | Theophile Bonet |
3000 sekcione anatomike | Theophile Bonet |