Help
Options
Didn't know it?
click below
click below
Knew it?
click below
click below
Don't Know
Remaining cards (0)
Know
retry
shuffle
restart
0:00
Embed Code - If you would like this activity on your web page, copy the script below and paste it into your web page.
Normal Size Small Size show me how
Normal Size Small Size show me how
HYRJE NE MJEKESI
Fillimet e mjekesise
| Question | Answer |
|---|---|
| Cka paraqet mjekimi | qdo tentim aktiv i largimit te dhimbjes dhe pengesave tjera |
| Cila eshte zanafilla e mjekesise | njerezit qysh ne kohet e lashta jane perpjekur te lehtesojne vuajtjet nga plaget e ndryshme, pra prej se ekziston njeriu si rezultat i instiktit per mbijetese, ekziston edhe lufta e vetedijshme kunder semundjeve dhe vdekjes |
| Si qendron tentativa e kafsheve per sherimin e plageve te tyre | Lepijne plaget e tyre, mbrojne ekstremitetet e lenduara, largojne shkaktaret me kembe ose goje dhe permes instiktit te tyre te pagabueshem gjejne bimet sheruese qe i qetesojne dhimbjet e tyre |
| Si quhet faza e pare ne historine e mjekesise | Empiri |
| Ne cka mbeshtetet empiria | Mbeshtetet vetem ne vezhgimet shqisore, pervojen dhe praktiken e tij |
| Qka quajme mjekesi emprike | Metoda ose prirja per te vepruar duke u mbeshtetur vetem ne pervojen ose ne praktiken e jo ne njohurite dhe pergjithesimet teorike |
| Cfare e ka mesuar pervoja njeriun | Pervoja e ka mesuar njeriun se disa bime shkaktojne vjellje, disa pastrim te zorreve, disa shkaktojne qetesim e disa zbusin dhimbjet |
| Cka zbuloi njeriu parahistorik ne baze te pervojes | Zbuloi se uji i ftohte zbut inflamacionet, ndersa nxehtesia e rrezeve te diellit qeteson dhimbjet |
| Prej qindra vjetesh cila eshte njera nga aftesite qe ka zhvilluar njeriu | Aftesine manuale, pra ka filluar ti perdor duart |
| Cfare sherbime kryen njeriu permes duarve ne aspektin mjekesor | Mund te bej nderhyrje mjekesore, masazhe te pjeseve te semura, te vendos gjethe per ta mbrojtur plagen etj |
| Cilat ishin shkaqet qe quan njeriun ne ndermarrjen e intervenimeve mjekesore | Ishin kushtet e keqija te jeteses ne shoqerine primitive, lufta me kafshet e egra, banimi ne shpellat e ftohta, fatkeqesite natyrore dhe menyra e ushqimit |
| A i benin intervenimet mjekesore ne menyre vetjake njerezit primitiv | Qysh athere, ndihmen mjekesore e ka ofruar personi i trete me pervoje praktike te fituar dhe qe ka ditur veprimin sherues te disa bimeve |
| Kur lindi arti i mjekimit | para rreth 20mije vjet me pare, atehere kur njerezit filluan te ndihmojne njeri tjetrin |
| Ku u gjeten vizatimet e para rreth intervenimeve te para mjekesore-mjekeve te pare dhe qka dallohej ne keto vizatime | Vizatimet u gjeten ne shpellen e Pirenjeve ne France ku ne te dallohej nje njeri i veshur ne menyre karakteristike qe mjekonte te plagosurin |
| Cilet persona konsiderohen mjeket e pare | njerezit te cilet fitojne pervoja te medha te para, dijne diqka per yjet, magjite dhe diturine e ruajne si fshehtesi apo sekret |
| Cila eshte metoda me e vjeter e mjekimit | Mjekimi kirurgjik |
| Ne cfare logjike zhvillohej mjekimi kirurgjik asokohe | Sipas logjikes, cdo gje qe shkaktonte problem duhej te largohej psh trupi i huaj eshte ekstrahuar, mishi i eger eshte hequr me hekur te nxehte, kockat e thyera jane imobilizuar, etj |
| Cilat ishin intervenimet e komplikuara qe filluan te aplikoheshin me kalimin e kohes | amputacioni, trepanacioni, incizioni i abscesit, sectio caesarea, etj |
| Ne kuader te kujt filloi zhvillimi i mjekesise | Te zhvillimit te shoqerise njeresore |
| Cka solli me vete zhvillimi i mjekesise | Solli metoda te reja mjekimi, vegla dhe instrumente mjekesore, operacione te ndryshme, etj |
| Ne cilat vende u bene hapat e pare ne zhvillimin e mjekesise | Kine, Indi, Mesopotami, Egjipt, etj |
| Cka kane perdorur mjeket e pare gjate intervenimeve | Dezinfektim primitiv, narkoze me bime te ndryshme dhe hemostaze me heur te nxehte |
| Kush ishte bartes i aktiviteteve mjekesore ne fillim | Ishin femrat, nenat te drejtuara nga instikti amnor, e pastaj dominonte edhe gjinia mashkullore |
| Fryt i kujt ishte mjekesia empirike | Fryt i te verejturit dhe pervojes, pra nuk ishte e ngarkuar me teori dhe hipoteza |
| Cka filloi te kerkonte me kalimin e kohes njeriu per shkak te semundjeve | Kerkonte shkakun e tyre, si shfaqeshin ato, perse bimet mjekuese ndikojne ne sherimin e tyre, etj |
| Cka kuptoi njeriu nga mundimi i gjetjes se shkaktareve | Kuptoi se lendimi, temperatura e larte ose e ulet, ushqimi etj ndikojne ne shfaqjen e semundjeve |
| Cka krijoi njeriu duke i kerkuar shkaktaret e semundjeve | Ai krijoi teori per shpjegimin e dukurive te fshehta |
| Ne cilen teori quan kerkimet per gjetjen e shkaktareve te semundjeve | Ne teorine e hyrjes se trupave te huaj ne organizem si shkaktar i shfaqjes se semundjeve |
| Ke konsideronin trup te huaj njerezit primitiv | therat, ashkat ose parazitet |
| Si i largonin trupat e huaj njerezit primitiv | Duke i thithur, mekanikisht ose me intervenime kirurgjike |
| Perse kjo teori nuk permbushi mendimet e tyre | Sepse nuk vlente per te gjitha semundjet, nuk i shpjegonte te gjitha semundjet |
| Si e krijoi njeriu magjine | PEr te shpjeguar misteret e fshehura te botes se panjohur qe e rrethonte, njeriu i lashte u detyrua te besoje ne forcat demoniane, e me vone duke u munduar te ndikoje ne te krijoi magjine |
| Cilat metoda mjekimi perdorte njeriu parahistorik | perdorte metodat e mjekimit qe jepnin rezultat ndersa te tjerat i braktiste |
| Cila eshte faza e dyte e mjekesise | Faza demonistike |
| Kush mendohej si shkaktar i semundjeve te faza demonistike | Djalli dhe forcat e mbinatyrshme |
| Si ishte mjeku te faza demonistike | Mjeku ishte magjistar, fallxhi, fallxhor, shties, shortar |
| Cfare metoda perdorte mjeku ne fazen demonistike | Perveq pervojes mjekesore perdor edhe magjite, vallezim dhe rituale te ngjajshme |
| Pra vmjekimi ne fazen demonistike filloi te orientohet | Ne perzenjen e djallit dhe berjen e magjive te ndryshme |
| Cilat metoda perdorte mjekesia demonistike per perzenien e djallit nga trupi i injeriut | Mjekesia demonistike perdorte formula te ndryshme magjike, rituale dhe egzorciume te tjera |
| Cilat metoda perdorte mjekesia demonistike per preventimin e semundjev e | Njerezit perdornin maska, hajmali, tetovazhe, nderrimin e emrit, zingjire mbrojtes, etj |
| Kush sherbente si fjale mbrojtese (apotropej) | Sherbenin fjale te ndryshme, formula te ndryshme magjike dhe disa gjeste |
| Kujt i pershkruhej suksesi i sherimit ne mjekesine demonistike | Megjithese perdoreshin edhe metoda mjekimi natyrore, suksesi i sherimit i pershkruhej gjithmone magjise |
| Sa kohe u deshten qe arti i mjekesise te shkeputej prej magjise dhe pse | Mijera vjet sepse magjia dominonte kudo |
| Qka quajme botekuptime animistike | Besonte se djalli hyn drejtperdrejte ne organizem, ndersa me vone besonte se edhe ne menyre indirekte mund ta shkaktonte semundjen. Besonte se edhe shpirti i nje njeriu mund te hyje ne organizmin e njeriut tjeter dhe te shkaktoje semundje |
| Si quhet faza gjate te ciles dominonin mendimet animistike | Faze animistike |
| Cila ishte faza e trete e historise se mjekesise | Faza magjike-religjioze, teurgjike |
| Ne cka besonte njeriu ne fazen e trete te historise se mjekesise | Besonte ne fuqiplotesine e Zotit te tyre dhe u drejtohej atyre per ndihme |
| C'nenkuptonte semundja dhe mjekimi ne fazen teurgjike | Semundje ishte denim nga Zoti ndersa mjekimi ishte lutja, flijimi, formula mistike, muzika, etj |
| Si ishin mjket gajte fazes teurgjike | Ishin prifterinje pagane qe gjoja merreshin vesh me forcat mbinatyrore |
| Perse mjekimet e para shoqeroheshin me rituale magjike te faza relizigjioze | Sepse plaget i shihnin si humbje te masave mbrojtese |
| Si paraqitet prognostika primitive | Ne fazen magjike-religjioze, njeriu fillon te verjturit e yjeve te cilat duke u bazuar ne astrologji paraqitet prognoza primitive |
| Cfare terhiqte vemendjen e mjekeve te pare te paster shkencetarisht gjate inspektimit te trupit te njeriut | Vemendja terhiqej nga sekretet dhe ekstretet e organizmit sic jane urina, saliva, gjaku menstrual, feçet, etj |
| Ne shfaqjen e ciles faze ndikoi inspektimi i trupit te njeriut | Ne fazen e katert te historise se mjekesise -fazen humorale |
| Kush ishte shkaktar i shfaqjes se semundjeve ne fazen humorale | Shkaktar ishin crregullimet e lengjeve trupore |
| Si eshte fituar dijenia per mjekesine e njeriut primitiv | Ne dy menyra: - duke hulumtuar mbeturinat e kohes parahistorike -duke hulumtuar mjekesine e popujve te sotem primitiv |
| Cka nenkuptojme me mbeturina te kohes parahistorike dhe a jane te bollshme | Jane te pakta, perfshijne gjetjen e skeleteve njerezore ose shtazore, instrumenteve primitive, varreve dhe fotografive ne shpella, keto gjurme jane te mjaftueshme per ofrimin e konkluzioneve rreth mjekesise se njeriut primitiv, semundjet dhe mjekimin |
| Cka studion paleopatologjia | Studion hulumtimet e gjurmeve te semundjeve dhe te lendimeve te njeriu dhe kafshet parahistorike |
| Cfare aparaturash perdor paleopatologjia | Mikroskopine, rentgenin, serologjine, etj |
| Cka kuptojme ne baze te hulumtimeve te paleopatologjise | Kuptojme se njeriu ka vuajtur nga semundje te ndryshme te skeletit dhe frakturat |
| Cila eshte shenja me e vjeter e semundjes ne skeletin e njeriut, kur daton ajo | Shenja me e vjeter e semundjes se skeletit te njeriut daton para 400.000-500.000 vjet me pare, ku u zbulua egzostoza beninje ne femurin e majte te njeriut primitiv Pithecanthropus erectus, Java 1894 |
| Shenjat e cila semundjeve te kockave u zbuluan ne periudhen e paleolitit | Shenja te: -kallusit -frakturave |
| Cka tregojne shenjat e frakturave per keta njerez primitiv | Tregojne se kane perdorur shkopinjte per imobilizimin e ashtit te thyer |
| Shenjat e cila semundjeve te kockave u zbuluan ne periudhen e neolitit | Shenja te: -periostitit --osteomielititi -rakiti -luksacioni kongjenital i koksofemuralit -artrozes -tumorit benjinje te kockave -karcinomes -semundjes Paget -sifilisit -ndoshta edhe tuberkulozit kockor |
| Si eshte zhvilluar trepanacioni te njeriu primitiv | Permes gurit apo donje vegle tjeter parahistorike |
| Cka bere njeriu primitiv me kocken e trapanuar | E ka mbajtur si hajmali per mjekimin e te njejtes semundje |
| Cka tregon kallusi i formuar te trepanacioni | Tregon se njeriu parahistorik i ka mbijetuar trepanacionit |
| Pervec eshtrave, cilat jane mbeturinat tjera parahistorike | Dhembet, ku shihen gjurme te frakturave, abrasion i dentines, etj |
| Kush merret me studimin e dhembeve parahistorik | Paleodontologjia |
| Ne cilat vende jane gjetur gjurmet parahistorike | Ne Evrope: Spanje, Zvicer, Gjermani dhe kockat e njeriut parahistorik ne Krapine, Kroaci |
| Kur u cvarros trupi i Homo Krapiniensis | Ne vitin 1899, ne Krapine,Kroaci i cili ka jetuar 80.000-100.000 vjet me pare |
| Kush zbuloi gjurmet e shputes se rrafshet, shenjat e artritit reumatoid, hipoplazine vertebrale, abrasionin e cementit dental dhe gurret e dhembit | Dragutin Gorjanoviz Kramberger me 1899 |
| Ku u gjeten figurat neper shpella | Ne France, Spanje, Zvicer dhe Gjermani |
| Nga cila kohe datojne figurat neper shpella | Nga koha e paleolitit |
| Cka dallohet neper figura | Kafshe dhe femra me kafshe |
| Cka zbuluan paleopatologet ne mumite njerezore | Zbuluan semundje te ndryshme |
| Ku gjejme tjeter elemente te mjekesise parahistorike | Ne mjekimin e popujve primitiv |
| C'eshte nje relikt i mjekimit te asaj kohe | Eshte mbajtja e nje hajmalie, stolive, qaforeve, unazave, zingjireve, etj qe nuk sherbejne vetem si dekor por edhe si hajmali (amulije) per mbrojtjen nga djalli, semundja ose fatkeqesia |
Created by:
bossi
Popular Medical sets