click below
click below
Normal Size Small Size show me how
fizjologia wykład 3
odruchy
| Question | Answer |
|---|---|
| definicja odruchu | reakcja (efektora) na bodziec za pośrednictwem OUN. |
| 5 podstawowych elementów łuku odruchowego. | 1. Receptor 2. Droga dośrodkowa 3. Ośrodek 4. Droga odśrodkowa 5. Efektor |
| odruchy somatyczne | - kontrola skurczów mięśni szkieletowych - odruchy na rozciąganie - odruchy obronne |
| odruchy trzewne = autonomiczne, wegetatywne | - kontrola skurczów mięśni gładkich i mięśnia sercowego - aktywność gruczołów |
| odruchy rdzeniowe vs odruchy czaszkowe | odruchy rdzeniowe - ośrodek w rdzeniu kręgowym odruchy czaszkowe - ośrodek w mózgowiu |
| poziom integracji odruchów | rdzeniowe, podkorowe, korowe |
| podział odruchów ze względu na efektor | - odruchy somatyczne - odruchy autonomiczne (trzewne, wegetatywne) |
| podział łuków odruchowych | monosynaptyczne i polisynaptyczne |
| podział odruchów nabytych | warunkowe klasyczne lub instrumentalne. |
| znaczenia biologiczne odruchów | obronne lokomocyjne płciowe trzewne orientacyjne pokarmowe |
| typy kliniczne odruchów | - powierzchowne (receptor w skórze lub w błonie śluzowej) - głębokie (odruch z proprioreceptorów) - trzewne (odruch przewodzony włóknami AUN) - patologiczne |
| gdzie integrowane są odruchy autonomiczne ? | w rdzeniu kręgowym i w rdzeniu przedłużonym. |
| co kontrolują odruchy autonomiczne ? | wydzielanie hormonów i czynność rozruszników, pracę serca, skurcz mięśniówki naczyń, pracę mięśni układu pokarmowego |
| prawo Bella - Magendiego | jednokierunkowy przepływ pobudzenia przez rdzeń kręgowy w łuku odruchowym : od korzeni grzbietowych do brzusznych . |
| przewodzenie ortodrom owe | od ciała komórki do zakończeń synaptycznych. |
| odruch włókienkowy = aksonalny = pseudo-odruch - dlaczego nie spełnia kryteriów odruchu ? | - brak ośrodka w OUN - często brak receptora |
| odruch włókienkowy = aksonalny = pseudo-odruch (odniesiony) - kiedy ma miejsce ? | Przy zapaleniu otrzewnej dochodzi do pobudzenia nagich zakończeń nerwowych i skurczu mięśni; ośrodki tego odruchu są w zwojach i splotach śródściennych. |
| zjawisko bólu trzewnego odniesionego | ból narządu wewnętrznego - odczuwany jako ból z powierzchni ciała. Wynik konwergencji włókien prowadzących ból z narządów wewnętrznych z włóknami prow. czucie bólu powierzchownego. (ZBIEGAJĄ SIĘ NA TEJ SAMEJ DRODZE DOŚRODKOWEJ - RDZENIOWO-WZGÓRZOWEJ) |
| odruch cofania (zginania, unikania) | bodziec nocyceptywny - mechaniczny/chemiczny/termiczny integracja w rdzeniu kręgowym: akson neuronu czuciowego przekazuje pobudzenie do interneuronu pobudzającego motoneuron do m. zginacza, do interneuronu hamującego motoneuron do m. prostownika |
| skrzyżowany odruch wyprostny | przechodzenie pobudzenia na druga stronę rdzenia kręgowego: kontrlateralnego prostownika i ipsilateralnego zginacza |
| odruch podeszwowy | skierowanie wszystkich palców w stronę podłoża |
| odruch/objaw Babińskiego | skierowanie palców do podłoża oprócz palucha, który idzie do góry. |
| odruchy brzuszne (skórno-mięśniowe) | Th5 - Th 12 |
| odruch nosidłowy | L1-L2 |
| narząd ścięgnisty Golgiego | inaczej receptory buławkowate mają niski próg pobudliwości |
| proprioreceptory stawowe | reagują na nacisk i ułożenie. |
| wrzecionka nerwowo-mięśniowe | zawierają włókna intrafuzalne. |
| ciałka Ruffiniego | odkształcanie (mechanoreceptory), nacisk, rozciąganie wolno adaptujące się |
| Ciałka Paciniego | szybko reagują na wibracje, szybko też kończą działanie łatwo się adaptują |
| wolne zakończenia nerwowe w stawach | - włókna wolnoprzewodzące - czucie bólu |
| Odruch na rozciąganie (miotatyczny, dodatni, klasyczny) | - części obwodowe - kurczą się w wyniku pobudzenia motoneuronami y - część centralna - rozciąga się z tego powodu lub przez rozciągnięcie włókien ekstrafuzalnych, pobudza to receptory pierścienno-spiralne. |
| co odpowiada za tonus mięśniowy - napięcie mięśniowe statyczne ? | motoneurony y - róg przedni rdzenia kręgowego. |
| Jak można zwiększyć rozciągnięcie mięśnia ? | - Tonicznym pobudzeniem motoneuronów y - Fizyczne rozciągnięcie mięśnia |
| co jest powodowane przez rozciągnięcie wrzecionka nerwowo-mięśniowego ; pobudzenie receptorów p.-s. i groniastych ? | Wzrost napięcia mięśniowego przez pobudzenie motoneuronu alfa. |
| wrzecionka pierwotne | - ,,z torebką jąder" - niski próg pobudliwości Pobudzane przez motoneurony yD i yS - informacje z nich wiodą włókna Ia |
| wrzecionka wtórne | - ,,groniaste", ,,z łańcuszkiem jąder" - wysoki próg pobudliwości (wymaga naciągnięcia stosunkowo wiotkich części obwodowych wrzecionka pierwotnego) Pobudzane tylko przez motoneurony yS - informacje z nich wiodą włókna II |
| kiedy pobudzane są wrzecionka wtórne ? | - tonicznie, niezależnie od rozciągnięcia wrzecionka, przez motoneurony yS - przy znacznym rozciągnięciu wrzecionka |
| typy motoneuronów | alfa - ruchy (skrócenie) mięśnia, napięcie mięśnia - włókna ekstrafuzalne gamma - regulacja napięcia mięśniowego - zaopatrują tylko włókna intrafuzalne, regulując ich pobudliwość beta - płynność ruchów |
| typy motoneuronów gamma | gamma s - tonicznie aktywne, niezależnie od rozciągnięcia wrzecionka gamma d - obniżają próg pobudliwości wrzecionek pierwotnych. |
| zakończenia groniaste (typu II) | reagują przede wszystkim na pobudzenie statyczne inicjują polisynaptyczny odruch na statyczne rozciąganie mięśnia (odruch miotatyczny statyczny). |
| odruch miotatyczny statyczny = odruch statyczny | 2/3 synapsy Odpowiada za spoczynkowe napięcie mięśniowe |
| Odruch miotatyczny dynamiczny (dodatni, klasyczny) = odruch dynamiczny | 1 synapsa Inicjowany rozciągnięciem mięśnia |
| odruch kolanowy | L2-L4 |
| łuk odruchu na dynamiczne rozciąganie mięśnia | 1. neuron czuciowy aktywny tonicznie 2. tonicznie aktywowany alfą motoneuron odpowiedzialny za spoczynkowe napięcie mięśnia. |
| odruch z trójgłowego | C6 - C8 |
| odruch z dwugłowego | C5 - C6 |
| odruch z Achillesa | L5 - S2 |
| odruch towarzyszący odruchowi miotatycznemu | Pobudzenie jednego mięśnia hamuje, przez interneurony, mięsień antagonistyczny. |
| odruch kolanowy (miotasyczny) + odruch jemu towarzyszący | uderzenie w ścięgno -> rozciągnięcie wrzecionka -> skurcz czworogłowego, zahamowanie poprzez interneuron m. tylnego uda. |
| wytworzenie spoczynkowego czynnego napięcia mięśniowego | toniczne pobudzanie przez motoneurony yS przez zstępujące drogi rdzeniowe wywołanie skurczu obwodowych części wrzecionka pierwotnego i wrzecionka typu wtórnego. |
| napięcie mięśni - ośrodki | napięcie mięśni generowane jest na poziomie rdzeniowym, ale jego regulacja ma miejsce ponadrdzeniowo, dociera poprzez zstępujące drogi rdzeniowe. |
| co powoduje pobudzenie motoneuronów y ? | Układ siatkowaty, droga siatkowo-rdzeniowa. |
| wzrost impulsacji y | obniżenie progu pobudliwości, wzrost napięcia. |
| zmniejszenie impulsacji y | zwiększenie progu pobudliwości, zmniejszenie napięcia. |
| za spoczynkowe napięcie czynne odpowiadają przede wszystkim : | motoneurony typu gamma s i wrzecionka wtórne. |
| za dostosowanie napięcia mięśniowego do potrzeb ruchu dowolnego odpowiada : | motoneurony typu gamma d i wrzecionka pierwotne. |
| Rola generowania odruchowego skurczu dynamicznie rozciągniętego mięśnia antagonistycznego | - ułatwia szybki powrót do pozycji wyjściowej oraz powtórzenie skurczu zginacza - zabezpiecza aparat mięśniowo-stawowy przed nadmiernym, gwałtownym skurczem zginacza, nieskompensowanym przez mięsień antagonistyczny |
| odruch dynamiczny / statyczny (miotatyczne) - liczba synaps | dynamiczny - 1 statyczny - 2 lub 3 |
| odruch miotatyczny ujemny | generowanie niepełnej siły przez mięsień w początkowej fazie jego skurczu. zainicjowany jego rozciągnięciem. Wynika z chwilowego zahamowania tonicznego rozciągania wrzecionka. |
| odwrócony odruch na rozciąganie (obronny) | odruch polisynaptyczny prowadzi do rozkurczu nadmiernie rozciąganego mięśnia. (zahamowanie motoneuronów alfą przez interneurone hamujące) inicjowany w narządach ścięgnistych Golgiego |
| odruchy wrodzone | inaczej bezwarunkowe kodowane genetycznie wynikają z połączeń międzyneuronalnych, ukształtowanych w okresie rozwojowym. |
| niemowlęce odruchy wrodzone (potem zanikają) | - ssania - chwytania - podpórkowy - Babińskiego |
| odruch Babińskiego | Odruch podeszwowy ze zgięciem grzbietowym palucha. |
| czy odruchy niemowlęce mogą nam powrócić ? | Połączenia nerwowe składające się na te odruchy nie zanikają, ale transmisja sygnału w łuku odruchowym ulega zahamowaniu. Mogą jednak powracać przy uszkodzeniu OUN - brak hamowania odruchów - przy zatruciach CO czy uszkodzeniu dróg piramidowych. |
| odruchy warunkowe | stanowią rodzaj pamięci asocjacyjnej. |
| odruchy warunkowe klasyczne | Powstają wskutek wielokrotnego kojarzenia bodźca biologicznie obojętnego z bodźcem bezwarunkowym. Bodziec obojętny wyzwala wtedy odruch warunkowy, podobny do danego odruchu bezwarunkowego. |
| odruchy warunkowe instrumentalne | wzmacnianie pozytywne/negatywne wyuczonej reakcji |
| typy unikania | czynne i bierne czynne - np. ucieczka bierne - powstrzymanie się od jakiejś czynności |
| Bezpośrednie następstwa wstrząsu rdzeniowego (całkowitego przerwania ciągłości rdzenia) - ogólnie | Całkowite zniesienie funkcji ruchowych, czuciowych i autonomicznych. |
| Bezpośrednie następstwa wstrząsu rdzeniowego (całkowitego przerwania ciągłości rdzenia) - szczegółowo | - Porażenie wiotkie - brak napięcia mięśniowego - Zanik odruchów rdzeniowych - Zniesienie funkcji nerwów współczulnych - rozszerzenie naczyń, obniżenie ciśnienia, brak reakcji skóry na zimno - Zniesienie napięcia i odruchów zwieraczy |
| Po kilku tygodniach od wstrząsu rdzeniowego | Porażenie spastyczne i hiperrefleksja - objaw uszkodzenia górnego motoneuronu ruchowego (brak hamującego wpływu ośrodkowego) Przywrócenie niektórych odruchowych reakcji zwieraczy ale bez kontroli dowolnej - możliwość wystąpienia odruchu masowego. |
| przyczyny odruchu masowego | - promieniowanie bodźca - brak hamowania ośrodkowego |
| Objawy częściowego przecięcia rdzenia kręgowego - zespół Brown-Sequarda | - Po stronie uszkodzenia - ruchy dowolne, czucie głębokie uświadomione - Po stronie przeciwnej - czucie bólu i temperatury |
| Zwrotne hamowanie pobudzonego motoneuronu α przez interneurony typu Renshaw. | Aktywują się w odpowiedzi na pobudzenie kolaterali aksonów motoneuronów. Wysyłają wówczas serię impulsów wysokiej częstotliwości; z zakończeń komórek Renshaw uwalniana jest glicyna, która hiperpolaryzuje motoneuron alfa. gefiryna |
| przyczyna spastyczności | Zstępujące projekcje hamujące docierające do motoneuronu za pośrednictwem interneuronów rdzeniowych (m.in. interneuronów Renshaw) wykazują nieznaczną przewagę nad włóknami pobudzającymi, to znaczy tonicznie PODWYŻSZAJĄ próg pobudliwości motoneuronów. |
| Zahamowanie interneuronów typu Renshaw | - Zahamowanie receptorów glicynowych płytki motorycznnej np. prze z strychninę. |
| zahamowanie interneuronów Renshaw lu b innyc h ni ż Rensha w | - Zahamowanie uwalniania neuroprzekaźników hamujących - glicyny, GABA np. przez toksynę tężcową. |
| jak obniżyć lub znieść napięcie mięśniowe ? | - Zahamowaniem wydzielania ACh z błony presynaptycznej płytki motorycznej - toksyna botulinowa; jad kiełbasiany - Zablokowaniem receptorów N1 płytki motorycznej - KURARA i je j pochodne. |
| ruchy dowolne | Zaplanowanie, wdrożenie i kontrola wzorców ruchu (pierwotna kora ruchowa, przy współpracy z dodatkowymi korowymi polami ruchowymi, móżdżkiem i układem pozapiramidowym) |
| ruchy mimowolne | bez ścisłej kontroli wzorca ruchu, np. we śnie |
| ruchy bierne | np. bierne ruchy mięśni kończyn poruszanych przez fizjoterapeutę |
| ruchy częściowo bierne (z kontrolowaną zmianą napięcia czynnego) | Rozciąganie mięśni podczas skurczów mięśni antagonistycznych, np. rozciąganie mięśni wydechowych podczas wdechu czy prostownika podczas skurczu zginacza. |
| Inicjacja ruchu | Określenie celu i zasięgu (zakresu) ruchu Pola kojarzeniowe kory mózgu - płat czołowy przy współpracy z polami kojarzeniowym i ciemieniowo-skroniowo-potylicznymi. |
| Planowanie ruchu | Określenie wzorca ruchu: wybór mięśni, kolejności i stopnia ich aktywacji oraz ich napięcia czynnego podczas ruchu Pola kojarzeniowe kory mózgu przy współpracy z móżdżkiem i układem pozapiramidowym. |
| Wola ruchu | Niezbędna dla zainicjowania i kontynuowania ruchu Pola kojarzeniowe kory mózgu w powiązaniu z układem limbicznym. |
| Faza wstępna ruchu dowolnego | 1. Inicjacja ruchu 2. Planowanie ruchu 3. Wola ruchu |
| FAZA WYKON A WCZA (EFEKTOROWA) | REALIZ A CJ A ZAPLANO W A N EGO PROGRAM U (WZORCA RUCHU STERO W ANIE I KOORDYN A CJ A RUCHÓW ZŁOŻONY C H |
| REALIZACJA ZAPLANOWANEGO PROGRAMU (WZORCA RUCHU) | - Pierwotna kora ruchowa - zakręt przedśrodkowy płata czołowego -> Drogi piramidowe -> Motoneurony -> Pobudzenie jednostek ruchowych |
| STEROWANIE I KOORDYNACJA RUCHÓW ZŁOŻONYCH | - Kora mózgu - dodatkowe pola ruchowe, w tym kora przedruchowa, móżdżek, układ pozapiramidowy. |
| Mięśnie muszą mieć napięcie (sztywność) wystarczające do pokonania : | - Oporów przeciwdziałających skróceniu włókien mięśniowych (konieczność odpowiedniego naciągnięcia wewnątrzkomórkowych elementów sprężystych) - Oporów sprężystych powięzi i aparatu ścięgnisto-więzadłowego. |