click below
click below
Normal Size Small Size show me how
biochemia wykład 1
białka
| Question | Answer |
|---|---|
| Inhibitory biosyntezy białka w komórkach eukariotycznych | Toksyna błonicza, Exotoksyna A, Rycyna, Cykloheksimid, Puromycyna |
| Inhibitory biosyntezy białka w komórkach bakteryjnych | Makrolidy, Tetracykliny, Chloramfenikol, Streptomycyna |
| Kompartmentacja białek | 50% - białka sekrecyjne 30% - białka błonowe 20% - biała rozpuszczone |
| przykłady białek sekrecyjnych | hormony polipeptydowe (e.g. insulina) albumina kolagen immunoglobuliny |
| przykłady białek błonowych | receptory hormonów polipeptydowych (insulin receptor) białka transportowe kanały jonowe białka budujące/kotwiczące cytoszkielet |
| jak są syntetyzowane białka błonowe i skąd się biorą w swoim docelowym kompartmencie ? | są syntetyzowane w ten sam sposób co białka wydzielnicze, ponieważ aby znaleźć się w błonie są częściowo wydzielane. |
| SRP i SRP-R | Oba wiążą GTP i wykazują aktywność GTP-azy Transport kotranslacyjny: Przyłączenie się kompleksu rybosom - translatowane białko - SRP - do receptora SRP w błonie ER GTP pozwala odtworzyć translokon i wpuścić białko do światła ER. |
| Synteza kolagenu - etapy w ER | 1. wejście translatowanego białka do ER dzięki sekwencji sygnałowej 2. odcięcie sekwencji sygnałowej przez peptydazę sygnałową 3. niektóre reszty prolinowe i lizynowe są hydroksylowane (hydroksylaza prolilowa /lizynowa) 4. dodanie N-oligosacharydów |
| Synteza kolagenu - etapy w AG | 5. glikozylacja reszt lizylowych 6. połączenie łańcuchów poprzez wiązania dwusiarczkowe 7. utworzenie potrójnej helisy prokolagenu (rozpuszczalny) |
| Synteza kolagenu - etapy w ECM = fibrogeneza | Peptydaza kolagenowa odcina N- i C- terminalne sekwencje z ich N- oligosacharydami, oksydaza lizylowa utlenia reszty lizyny do allizyny: powstaje tropokolagen : włókna nierozpuszczalne w wodzie. |
| które kolageny mają zdolność do tworzenia włókien ? | I, II, III V XI |
| Latryzm | nasiona Lathyrus odoratus Zawierają inhibitor oksydazy lizylowej - ß-aminopropionitryl - > zaburzenia zw. z kośćmi, stawami, naczyniami. |
| markery degradacji kolagenu we krwi i w moczu | pirydynolina, deoksypirydynolina Hydroliza wiązań peptydowych kolagenu prowadzi do uwolnienie tych połączonych aminokwasów. |
| rola hydroksyproliny | umożliwia ona utrzymanie odsetka formy a-helikalnej kolagenu na poziomie 100 % aż do 40*C. |
| do czego potrzebne było utlenienie reszt lizyny do allizyny przez oksydazę lizylową ? | gdy po odcięciu N- i C- terminalnych sekwencji już mamy tropokolagen, pomiędzy lizyną, allicyną i 5-hydroksylizyną tworzą się kowalencyjne wiązania krzyżowe, które odpowiadają za samoistną agregację fibryli kolagenu. |
| główne grupy MMP | żelatynazy -> żelatynaza A i B kolagenazy stromielizyny -> metaloelastaza, matrylizyna błonowe MMP |
| Żelatynazy | zdenaturowany kolagen |
| Stromielizyny | białko rdzeniowe proteoglikanu |
| Błonowe MMP | Kolagen, Prożelatynaza A |
| regulacja aktywności MMP | inhibitory specyficzne: TIMP inhibitory niespecyficzne: a;fa-2-makroglobulina |
| transport białek do mitochondriów | Cytozolowe chaperon przynoszą białko w okolicę TOM. Stamtąd może trafić do SAM i zostać białkiem zewnętrznej błony mitochondrium. Trafić do TIM23, i stać się białkiem macierzy mitochondrium. Trafić do TIM22, i stać się białkiem wewnętrznej błony mt. |
| NLS | sekwencja kierująca do jądra, obecna w gotowym białku. |
| transport białek do jądra | Do białka z NLS przyczepia się Impirtyna, która pomaga przewieźć białko przez por jądrowy. Wspomaga to ruch występujących tam białek o I-rzędowej strukturze. |
| przez co napędzany jest transport przez por jądrowy ? | różnicą stężeń Ran-GTP i Ran-GDP. |
| Ran GAP | Stymuluje aktywność GTP-azową białka Ran. |
| Ran GEF | wymiennik nukleotydu |
| prebiałka | peptydy zaw. sekwencję sygnałową |
| probiałka | peptydy mające ulec częściowej hydrolizie |
| acetylacja | koniec aminowy lizyny |
| amidacja | koniec karboksylowy glicyny |
| mirystoilacja | glicyna |
| palmitoilacja | cysteina |
| prenylacja | cysteina |
| sulfatacja | tyrozyna |
| jakie aminokwasy mogą ulegać fosforylacji ? | Seryna, Treonina, Tyrozyna. |
| metylacja | Lizyna i Histydyna -> Miozyna mięśni |
| karboksylacja | Glutaminian -> Białka krzepnięcia krwi, inne białka krwi i kości |
| Glikozylacja białek | - 50% białek jest glikozylowanych - w 90% ma miejsce N-glikozylacja |
| N-glikozylacja | Asn |
| O-glikozylacja | Ser, Thr |
| gdzie glikozylowane są białka błonowe i sekrecyjne ? | w ER i AG |
| jak tworzy się mannozo-6-fosforan ? | UDP-N-acetyloglukozamina -> Bierzemy z tego fosforan N-acetyloglukozaminy. Przyklejamy go do mannozy. |
| mukolipidoza II | pacjenci z mukolipidozą II mają niedobór enzymu, który przenosi fosforan N-acetyloglukzaminy z UDP-N-acetyloglukozaminy na mannozę. Powoduje to, że odpowiednie białka nie są kierowane do lizosomów. |
| obróbka insuliny | Preproinsulina odcięcie peptydu sygnałowego (p. sygnałowa) Proinsulina -> wiązanie dwusiarczkowe Karboksypeptydaza B obcina proinsulinę po obu stronach Insulina Enzymy trypsynopodobne obcinają C-łańcuch który wydzielany jest z aktywną insuliną |
| co powstaje z proopiomelanokortyny ? | alfa, beta i gamma - MSH ACTH beta i gamma - Lipotropina endorfina enkefalina |
| jak czynniki toksyczne mogą kowalencyjnie i patologicznie modyfikować białka ? | przez ADP-rybozylację białek G. |
| aminokwasy proteogenne | aminokwasy, dla których w kodzie genetycznych zawarte są kodony |
| aminokwasy endogenne | Aminokwasy syntetyzowane w organizmie ludzkim. zawierają się w tej grupie aminokwasy proteogenne. |
| aminokwasy egzogenne | pobierane z pożywieniem. |
| aminokwasy ketogenne | lizyna i leucyna. |
| aminokwasy ketogenne i glikogenne | Izoleucyna Tyrozyna Tyronina Fenyloalanina Tryptofan |
| Aminokwasy rzadko występujące | - L-DOPA - Cytrulina - Ornityna - Selenocysteina |
| pochodne aminokwasów białkowych uzyskiwane przez modyfikacje potranslacyjne | - kwas gamma-karboksyglutaminowy (białka osocza; proces krzepnięcia) - hydroksylizyna (tylko w kolagenie) - hydroksyprolina (kolagen i elastyna) - pirydynolina, deoksypirydynolina (kolagen) - 1-metylhistydyna, 3-metylhistydyna (białka mięśni) |
| aminokwasy wolne (niewystępujące w białkach) | - cytrulina i ornityna (metabolity cyklu mocznikowego) - Beta-alanina - kwas gamma-aminomasłowy - tauryna - tyroksyna i trójjodotyronina - homoseryna i homocysteina (metabolity kwasów siarkowych) |
| Beta-Alanina | - Składnim CoA - produkt rozpadu pirymidyn |
| Homocysteina | Metabolizm aminokwasów i witamin |
| Homoseryna | Metabolizm aminokwasów |
| Ornityna | Bierze udział w syntezie argininy |
| definicja wiązania peptydowego | zachodzi między grupą alfa-karboksylową a alfą-aminową 2 aminokwasów. |
| Peptydy biologicznie czynne | Glutation Parathormon Glukagon Insulina Kininy; kalidyna Kalcytonina ACTH Angiotensyny I i II Enkefaliny i endorfiny Oksytocyna i wazopresyna |
| wpływ insuliny | - zwiększa przepuszczalność błony dla glukozy, aa, K+ - Aktywuje syntazę glikogenową, indukuje glukokinazę i fosfofruktokinazę. - stymuluje syntezę glukagonu i białka - hamuje lipolizę i aktywność karboksylazy pirogronianowej i fruktobistosfatazy |
| Budowa insuliny | A - 21aa B - 30aa połączone mostkami disulfidowymi preproinsulina - w ER, a proinsulina już w AG. |
| Glukagon | Jednołańcuchowy polipeptyd złożony z 29aa Obok adrenaliny jest antagonistą insuliny. Stymuluje glikogenolizę i glukoneogenezę: podwyższa poziom cukru we krwi. Wykazuje właściwości lipolityczne Bodziec przekazuje Cyklaza adenylanowa |
| Glutation | Enzymy do jego syntezy: Syntetaza glutamylocysteinowa i Syntetaza glutationowa. Chroni lipidy przed samoutlenieniem Aktywator określonych enzymów Należy do cyklu kwasu gamma-glutaminowego |
| Kalikreina i bradykinina | Rozszerzają naczynia krwionośne Kurczą mięśnie gładkie przewodu pokarmowego |
| struktura pierwszorzędowa | kowalencyjny szkielet specyficzna sekwencja aminokwasów zakodowana w DNA to ona już określa końcowy, trójwymiarowy kształt |
| struktura drugorzędowa | Przestrzenna interakcja sąsiednich reszt aminokwasowych -> WIĄZANIA WODOROWE Często tworzy się, gdy cz. opuszcza rybosom alfa-helisa B-zwój B-kartka |
| struktura trzeciorzędowa | inne niekowalencyjne wiązania mostki solne, mostki disulfidowe -> Kowalencyjne ! (między resztami Cys), oddziaływania hydrofobowe |
| Za tworzenie struktury trzeciorzędowej odpowiedzialne są : | - Chaperony (białka opiekuńcze) - Białkowa izomeraza disulfidowa |
| czym są domeny białkowe ? | określonym fragmentem STRUKTURY TRZECIORZĘDOWEJ, pełniącym w białku określoną funkcję. |
| struktura czwartorzędowa | Tu także grają rolę Oddziaływania hydrofobowe. z kilku łańcuchów polipeptydowych : protomerów / monomerów Podjednostki oligomerów : Kooperatywność wiązania ligandów homooligomery (enzym jabłczanowy) lub heteroligomery (hemoglobina). |
| alfa-helisa | - Zgodnie ze wskazówkami zegara - na 1 skręt helisy - 3,6 reszt aminokwasowych - Obecność PROLINY tworzy punkt załamania i przerywa alfą-helisę. |
| Beta-zwój | - Jest najściślejszym upakowaniem - Występuje zarówno w białkach włókienkowych jak i globularnych (w fibroinie jedwabiu, B-keratynie) - W miejscach zagięć występuje prolina, glicyna i aa obdarzone ładunkiem |
| zamek leucynowy | często występuje w białkach wiążących się aż DNA, choć sam nie bierze udział w wiązaniu do DNA. |
| Za prawidłowe zwijanie białek odpowiadają: | - Chaperony -> HSP70, HSP90, BIP - Białkowa izomeraza disulfidowa -> tworzenie, przebudowa i rozrywanie mostków disulfidowych - Peptydylo-prolilo-cis-trans-izomeraza -> zmienia konformację proliny |
| Rodzaje białek prostych | Globularne i Fibrylarne. |
| Rodzaje białek złożonych | Glikoproteidy Lipoproteidy Metaloproteidy Fosfoproteidy Nukleoproteidy Chromoproteidy |
| Białka globularne | globuliny, albumina, histony, prolaminy, protaminy |
| Białka fibrylarne | kolageny, elastyny, keratyny |
| Glikoproteidy | Zawierają cukry obojętne lub aminocukry. |
| Lipoproteidy | + Triglicerydy, fosfolipidy i cholesterol. |
| Metaloproteidy | Jon metaliczny jako grupa prostetyczna Ważne w transporcie i magazynowaniu |
| Fosfoproteidy | Reszta kwasu fosforowego połączona wiązaniem estrowym z seryną lub treoniną. |
| Nukleoproteidy | Białka zasocjowane z kwasami nukleinowymi. |
| Chromoproteidy | Barwny związek jako grupa prostetyczna. |
| Mioglobina | - Pojedynczy łańcuch białkowy, 153aa - 75% struktury to alfą-helisy - grupa prostetyczną to hem (Fe2+ i protoporfiryna) - Wiąże tlen przy niskim ciśnieniu parcjalnym - Krzywa wiązania tlenu przez Mb jest hiperbolą 90% wysycenia przy 20 mmHg |
| Hemoglobina | - Krzywa wiązania tlenu jest sinusoidalna - Dobrze wiąże tlen przy jego wysokich stężeniach oraz dobrze go uwalnia przy jego niskich stężeniach - Każda podjednostka zawiera hydrofobową kieszeń z hemem |
| Hemoglobina A1 vs A2 | 98% vs 2% występowania u dorosłych a2b2 vs a2d2 |
| Hemoglobiny płodowe | Podczas 1 pół roku ciąży: a2g2 Potem g2 sukcesywnie zastępowane przez b2 Hemoglobina płodowa ma większe powinowactwo do tlenu niż hemoglobina dojrzała, ponieważ tkanki płodu muszą wychwytywać tlen przy niskim ciśnieniu w łożysku. |
| Deoksyhemoglobina - forma T i R | T - Deoksyhemoglobina R - po związaniu pierwszego tlenu |
| Efekt Bohra | Powinowactwo Hb do tlenu maleje, gdy wzrasta stężenie jonów wodorowych i ciśnienie parcjalne CO2. |
| 2,3-BPG | W krwinkach czerwonych w tym samym stężeniu co Hb; 1 cząsteczka 2,3-BPG oddziałuje z jednym tetramerem. Odpowiedzialny za znaczne obniżenie powinowactwa Hb do tlenu, umożliwiając jego uwalnianie w tkankach przy prawidłowym PO2. |
| podwyższone stężenie 2,3-BPG | wywołuje przejście Hb w formę T, a zatem uwolnienie tlenu. stężenie 2,3-BPG wzrasta w erytrocytach w niedokrwistości czy na wysokościach. |
| Albumina jest białkiem transportowym dla: | - Jonów metali (50% Ca i Cu) - Bilirubiny (wiąże ją;zabezpiecza) - Soków żółciowych (odzysk z jelit i t. do wątroby) - Wolnych kwasów tłuszczowych (wydz. z adipocytów) - Hormonów (tarczycy i steroidowych) |
| Kolagen | - Stanowi ok. połowę masy białka w organizmie - Prawoskrętna helisa z 3 lewoskrętnych a-helis (po 1050aa) = Tropokolagen, podstawowa jednostka strukturalna Ma unikatowy skład aminokwasowy: 33% reszt to Gly 10% Pro 10% Hyp 1% Hyl |
| Polimeryzacja PrPsc | Przy udziale ß-kartki jest możliwość przyłączenia kolejnej cząsteczki takiego białka Proces całkowicie odwracalny do momentu uzyskania krytycznego rozmiaru -> Tworzenie się złogów ß-amyloidowych |
| Przyłączanie ubikwityny do białek | poprzez lizynę. |
| Toksyna błonicz, Exotoxyna A - aktywność jakiego enzymu wykazują + reakcja | - ADP-rybozylotransferazy NAD + eEF2 -> Nikotynamid + ADP-rybozylo-eEF2 |
| Rycyna - aktywność jakiego enzymu wykazuje + reakcja | Ricinus communis N-glikozydazy katalizuje hydrolizę adeniny 28S rRNA obecnego w podjednostce 60S rybosomu |
| Cykloheksimid | Streptomyces griseus blokuje przemieszczanie rybosomu względem mRNA, hamując tym samym elongację. Przeciwgrzybiczy |
| Puromycyna | Streptomyces alboniger wchodzi w miejsce A, zahamowanie translacji i produkcji białka również u prokariontów. |
| Jakie enzymy katalizują glikozylację reszt lizynowyeh w I etapie syntezy kolagenu mającym miejsce w aparacie Golgiego ? | galaktozylotransferaza glukozylotransferaza |
| Alfa1 - globuliny | Antytrypsyna, Antychymotryspyna, kwaśne glikoproteiny, globulina wiążąca tyroksynę, transkortyna, protrombina, lipoproteiny (HDL) |
| Alfa2 - globuliny | Ceruloplazmina Antytrombina III Haptoglobina Esteraza cholinowa Plazminogen Makroglobulina Białko wiążące retinol Białko wiążące witaminę D |
| Albuminy | Transtyretyna + albumina |
| ß - globuliny | Lipoproteina (LDL) Transferyna Fibrynogen Globulina wiążąca hormon płciowy Transkobalamina Białko C-reaktywne |