click below
click below
Normal Size Small Size show me how
LCC 7, 8, 9, 10
Early Childhood
Question | Answer |
---|---|
Snjóboltaáhrif í orðanámi | Eftir því sem barnið kann fleiri orð, þeim mun hraðar bætir það nýjum orðum. Hefst þegar barnið kann orðið 50 orð. |
Heilyrði | Þegar eitt orð er notað í stað heillar setningar |
Broca svæðið | Er framar en Wernicke. Ef það skaddast á manneskjan erfitt með að tjá sig þó hún viti alveg hvað hún vilji segja. |
Wernicke svæðið | Er aftar en Broca. Ef það skaddast er tal einstaklingsins ill- eða óskiljanlegt og í engu samhengi, bara eitthvað bull og oft veit hann ekki af því. |
Hljóðungar (morpheme) | Grunneining orða. Horse hefur einn hljóðung, horses hefur tvo. |
Merkingarvíkkun (overextension) | Eitt orð sem gildir yfir allt sem er líkt því. Allir kallar eru afar. Allt sem er loðið með skott er kisa |
Merkingarþrenging (underextension) | Bara Snati okkar er hundur, ekki Lubbi hundur nágrannans. |
Líffræðileg nálgun Chomsky (skýringar á málþroska) | Barn lærir í raun ekki að tala, það happens to a child ef það er í réttu umhverfi. LAD (language acquisiton device). Sérhæft kerfi sem allir fæðast með og byrjar að þroskast þegar barnið eldist. |
Skýringar félags- og menningarþátta á málþroska (social and cultura explanations) | Fullorðnir skapa aðstæður (auðvelda mál sitt) sem gera börnum auðveldara að læra að tala. LASS (language acquistion support system) rútínur fjölskyldunnar (förum í bað) og foreldrar endurtaka það sem barnið er að gera og kann |
Cognitive approaches skýringar á málþroska | Þróun tungumáls byggist á vitsmunaþroska. Barn þarf að hafa náð ákveðnu stigi í honum til að ná valdi á tungumálinu. |
Foraðgerðarstig | Einhliða hugsun, sjálfhverfa, ruglað saman ásýnd og veruleika, vanskilningur á rök- og orsakasamhengi. |
Einsýni, einhliða hugsun (Centration) | Tilhneiging barns þegar það skoðar hlut eða atburð að einblína á þann eiginleika en horfa framhjá öðrum jafn mikilvægum. Helsta takmörkun á hugsanagangi barna (Piaget). |
Sjálfhverfa (egocentrism) | Tilhneiging til að vera gagntekinn af eigin sjónarhorni og sjá ekki sjónarhorn annarra |
Gagnavinnsla (information processing) | Litið á vitsmunaþroska barna í ljósi takmarkana á almennri færni, t.d. á þekkingu, minni, stjórn á athygli, verkunarhraða, aðferðurm við að afla upplýsinga og nota þær |
Þróunarleg sérsvið | Svið sem kalla á sérstaka gerð upplýsinga, sérstakt snið rökhugsunar og virðast hafa þróunasögulegt gildi fyrir mannkyn. Eðlisfræði - Líffræði - Sálfræði |
Skýringar á sérsviðsþroska - Sérstakar stöðvar | Afmarkaðar og sérstakar stöðvar sem fást við tiltekin svið tilverunnar. T.d. tungumálastöð Chomskys |
Skýringar á sérsviðsþroska - Kenning um kenningu | Börn hafa frumstæðar kenningar um heiminn og virkni hans. Þær kenningar hafa áhrif á það hvernig þau hugsa. Félagslíf og menning hafa áhrif á kenningarnar |
Skýringar á sérsviðsþroska - Áhrif tungumáls og menningar | Mikill munur á milli menningarsvæða á því hernig fólk skilur sálarlíf og hegðun annarra. |
Samsömun | Hvernig við tileinkum okkur gildi og fyrirmyndir úr umhverinu til að skilgreina okkur. Hvernig við skiljum og skynjum okkur sjálf. |
Þróun kynímyndar - Félagsnámskenning (Social learngin view) | Eftirlíking (modeling): Börn fylgjast með einstaklingum af sama kyni og þau sjálf og gera eins og þau. Hlutdræg styrking (differential reinforcement): Kynjunum er verðlaunað fyrir mismunandi hegðun, þá sem er gender-appropriate |
Þróun kynímyndar - Vitsmunakenning | Piaget: Skilningur barnsins sjálfs á ríkastan þátt í að móta samsömun með kynhlutverki. Þrjú stig Kohlbergs |
Kohlberg um kynímynd | 1. Frumkennsl: Ég er stelpa 2. Stöðugleiki: Skilningur á að kyn helst stöðugt. Hægt að gabba með því að setja dúkku í strákaföt og þá halda þau að hún sé strákur 3. Kynfesti: Kyn breytist ekki þó ytri einkenni breytist. |
Þróun kynímyndar - Skema kenning | Hlutir eru greindir eftir því hvort þeir eru stelpu/stráka hlutir. Ég er stelpa, þá geri ég stelpu hluti, dúkka er stelpuleg. |
Þróun kynímyndar - Menningarsjónarhorn (Cultural view) | Samband barna við umhverfi sitt. Kynhlutverk koma fram í því sem þau gera. |
Siðferðisþroski - Psychodynamic view | Við höfum tekið upp það sem er rétt og rangt samkvæmt standördum foreldra okkar. Yfirsjálfið er siðferðiskennd |
Siðferðisþroski - The Cognitive view | Börn á foraðgerðarstigi fókusa á það hve mikill skaðinn er og hvort að það komist upp um hann. |
Siðferðisþroski - Social domain view | Mismunandi gerðir af réttu og röngu. Réttlæti og velferð annarra. |
Sjálfstjórn - Effortful control | Þegar stöðva á hegðun sem er þegar hafin. Það getur verið erfitt fyrir ung börn, sérstaklega í skemmtilegum aðstæðum. |
Sjálfstjórn og leikur | Sjálfst´ron barns þroskast mest í gegnum þykjustuleik. Þegar barn hefur lært að stjórna hugsunum sínum getur það 'talað í símann' í kubb eða gosflösku. |
Tvær aðaltegundir ýgi | Illskeytt, meinfýsin: Beinist að því að meiða. Markmiðsbundin: Beinist að ákveðnu takmarki. Ekki gert í því að gera mein en skeytingarleysi um það |
Líkan Berkowitz um ýgi | Fight or flight. Fight: hugsanir tengdar ýgi, minningar og líkamleg viðbrögð. Reiði kemur fram og dýpri hugsanir um ýgi koma fram. Úr verður pirringur eða reiði. Flight: flóttahugsanir og minningar, ótti byrjar að koma fram, dýpri hugsanir um ótta. ótti |
Orsakir ýgi: Líffræðilegar - Félags- og menningarlegar - Tilfinninga- og vitsmunalegar | Lífó: Ýgi er mikilvæg í þróun dýra. Hver það er sem ræður í hópnum. Félagsleg: Barn lærir ýgi því hún er í nánasta umhverfi þess. Vitsmunaleg: Barn sýnir ýgi þegar það misskilur e-ð. Börn sem hafa betri skilning á tilfinningum sýna minni ýgi. |
Global empathy | Meðlíðan sem ungabörn sýna. Það skilur ekki tilfinningar annarra en svarar eins. Ef annað barn grætur, grætur hitt líka. |
Egocentric empathy | Meðlíðan sem kemur fram á öðru ári. Ef einhver sýnir tilfinningar veit barnið hvernig honum líður og reynir að hugga, þó það sé egocentrískt (reynir að gefa grátandi mömmu snuð). |
Authoritative parenting style | Foreldar: Kröfuharðir en gagnkvæmt samband. Rökræða frekar en að nota líkamlega refsingu. Stuðla að sjálfstæði. Barn: Sýna forvitni, hafa sjálfstjórn og treysta á sjálf sig |
Authoritarian parenting style | Foreldar: Krefjandi og stjórnsöm. Nota refsingu í stað samræðna. Leggja áherslu á hlýðni frekar en sjálfstæði. Börn: hafa ekki góða félagshæfni, eru ekki forvitin, hlédræg |
Permissive parenting style | Foreldrar: hafa litlar kröfur til barnsins og stjórna lítið. Leyfa börnum að læra af reynslunni vegna afskiptaleysis, hvorki lögð áhersla á sjálfstæði né hlýðni. Börn: háð öðrum, hafa litla stjórn á hvötum sínum, frekar óþroskuð |
Áhrif dagvistar: Vitsmunaleg - Félagsleg | Vitsmunaleg: Góð dagvist örvar vitsmunaþroska hjá lágum SES börnum. Félagsleg: sjálfum sér nót, sjálfstæð, tjá sig betur, hjálpleg og samvinnufús. |