Help
Options
Didn't know it?
click below
click below
Knew it?
click below
click below
Don't Know
Remaining cards (0)
Know
retry
shuffle
restart
0:00
Embed Code - If you would like this activity on your web page, copy the script below and paste it into your web page.
Normal Size Small Size show me how
Normal Size Small Size show me how
PANITIKAN
INTRODUKSYON
| Term | Definition |
|---|---|
| Panitikan ayon kay Arrogante (1983) | Ang panitikan ay itinuturing na "talaan ng buhay" sapagkat dito makikita ang malikhaing paglalantad ng tao sa mga kulay ng kanyang buhay, ang kanyang mundo, at mga pangarap. |
| Panitikan ayon kay Salazar (1995) | Inilarawan ni Salazar ang panitikan bilang ang "lakas na nagpapakilos" sa anumang uri ng lipunan na nagpapalakas sa kamalayan ng mga tao. |
| Panitikan ayon sa Webster's Dictionary (1947) | Ang panitikan ay katipunan ng mga akdang nakasulat na makikilala sa pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag, aestetikong anyo, pandaigdigang kaisipan, at kawalang-maliw. |
| Panitikan mula sa salitang "titik" | Ang panitikan ay tumutukoy sa mga naisatitik o naisusulat na pahayag, kaya't lahat ng nasusulat ay maaaring ituring na panitikan. |
| Tunay na Panitikan | Ang panitikan na nagpapahayag ng kaisipan, damdamin, karanasan, at mga pangarap ng sangkatauhan sa malikhaing paraan. |
| Pasalin-dila | Uri ng panitikan na isinasalin sa pamamagitan ng bibig mula sa isang henerasyon patungo sa susunod; halimbawa ay epiko, alamat, at awiting bayan. |
| Pasulat | Uri ng panitikan na naisusulat, kung saan mas matitiyak ang kawalang-maliw ng akda, at madalas itong naililimbag. |
| Tuluyan o Prosa | Uri ng panitikan na nasusulat sa karaniwang takbo ng pangungusap at hindi sa patulang anyo, kabilang ang nobela, maikling kwento, dula, sanaysay, at talumpati. |
| Tulang Pasalaysay | Isang anyo ng patulang panitikan na nagkukwento ng mga pangyayari, tulad ng "Florante at Laura" at "Ibong Adarna." |
| Tulang Pandamdamin o Liriko | Uri ng tula na nagpapahayag ng damdamin ng makata o may-akda, kasama ang awiting bayan, soneto, at elehiya. |
| Tulang Padula o Dramatiko | Isang uri ng patulang panitikan na itinatanghal sa entablado, tulad ng "Panunuluyan" at "Senakulo." |
| Tulang Patnigan | Uri ng tula na mayroong tunggalian ng talino o palaisipan, kasama ang Karagatan, Duplo, Ensilada, at Balagtasan. |
| Humanismo | Teoryang pampanitikan na nagpapahalaga sa mga di-siyentipikong larangan tulad ng wika, panitikan, at sining, na nagbibigay diin sa rasyonalidad ng tao. |
| Imahismo | Teoryang nakatuon sa hanay ng mga salita at simbolismo, nagbibigay-diin sa malinaw at kongkretong imahe. |
| Romantisismo | Teoryang pampanitikan na nakatuon sa damdamin, imahinasyon, at kalayaan ng tao, na may pagpapahalaga sa kalikasan at damdaming makabayan. |
| Eksistensyalismo | Teoryang nagpapakita ng individual na kalayaan at ang kakayahan ng tao na bumuo ng sariling kapalaran. |
| Dekonstruksyon | Pananaw na binibigyang halaga ang maraming posibleng interpretasyon ng isang teksto, pinapalawak ang kahulugan ng panitikan. |
| Feminismo | Teorya na tumutukoy sa pagkakapantay-pantay ng kasarian at pagsusuri sa representasyon ng kababaihan sa panitikan. |
| Naturalismo | Teoryang nagpapakita ng ugnayan ng tao at ng kanyang kapaligiran at ang mga pwersang panlabas na nakakaapekto sa kanyang buhay. |
| Realismo | Teoryang nagpapakita ng makatotohanang paglalarawan ng buhay at mga tunay na pangyayari sa lipunan. |
| Marxismo | Batay sa teorya ni Karl Marx, nakatuon ito sa ugnayan ng tao sa kanyang kapaligiran at sa mga pang-ekonomikong aspeto ng kanyang buhay. |
| Pananaw Sosyolohikal | Isang pananaw na nagpapakita ng ugnayan ng panitikan at lipunan, kung saan ang panitikan ay nagsisilbing salamin ng mga pangyayari sa lipunan. |
| Klasismo | Teoryang may balanse, kariktan, at kawalan ng labis na damdamin, nagpapakita ng mga katangian ng klasikong akda. |
| Pormalismo | Teoryang nakatuon sa anyo, istruktura, at estilo ng akda; pinapahalagahan ang mga teknik at istruktura sa pagsusuri ng panitikan. |
| Nobela | Mahabang salaysayin ng mga pangyayari na nagaganap sa mahabang panahon, kinasasangkutan ng maraming tauhan, at nahahati sa mga kabanata. |
| Nobela | Halimbawa: Noli Me Tangere ni Jose P. Rizal, Salawahang Pag-ibig ni Lope K. Santos. |
| Maikling Kwento | Salaysay ng mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isang tauhan at may isang kakintalan. |
| Maikling Kwento | Halimbawa: Kwento ni Mabuti ni Genoveva Edroza-Matute, Suyuan sa Tubigan ni Macario Pineda, Dugo at Utak ni Cornelio Reyes. |
| Dula | Uri ng panitikan na isinusulat upang itanghal sa entablado o tanghalan, karaniwang nahahati sa tatlo o limang yugto. |
| Dula | Halimbawa: Lakambini ni Patricio Mariano, Minda Mora ni Severino Reyes. |
| Alamat | Salaysaying nauukol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay, karaniwang hubad sa katotohanan at likhang-isip lamang. |
| Alamat | Halimbawa: Alamat ng Pinya. |
| Pabula | Salaysaying kinasasangkutan ng mga hayop, halaman, o mga bagay na walang buhay na kumikilos at nagsasalita, na may layuning magbigay-aral sa mga bata. |
| Pabula | Halimbawa: Ang Pagong at Ang Matsing. |
| Parabula | Mga kwento na hinango sa Banal na Kasulatan, na may layuning mag-iwan ng aral na kapaki-pakinabang sa buhay. |
| Parabula | Halimbawa: Ang Alibughang Anak, Ang Mabuting Samaritano. |
| Sanaysay | Paghahayag ng kuro-kuro o opinyon ng may-akda hinggil sa isang suliranin o paksa; maaaring pormal o di-pormal. |
| Sanaysay | Halimbawa: The Indolence of Filipino ni Jose Rizal. |
| Talambuhay | Kasaysayan ng buhay ng isang tao; Talambuhay na Pansarili kung ang sarili ang may-akda, at Talambuhay na Paiba kung isinulat ng ibang may-akda. |
| Talambuhay | Halimbawa: Ang Mabuting Pakikipaglaban ni Manuel L. Quezon, Itinadhana sa Kadakilaan ni Analecto I. Dizon. |
| Balita | Paglalahad ng araw-araw na pangyayari sa lipunan, maaaring tungkol sa pamahalaan, lalawigan, ibayong dagat, agham, at industriya. |
| Talumpati | Isang pagpapahayag na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig na maaaring humikayat, magbigay ng impormasyon, magpaliwanag, mangatwiran, o maglahad ng opinyon. |
| Talumpati | Halimbawa: Wikang Pambansa ni Manuel L. Quezon. |
| uri ng panitikan batay sa anyo | tuluyan/prosa, patula |
| uri ng panitikan batay sa paraan ng pagsalin | pasalin-dila, pasulat |
| Klasismo | Kasalungat ng Romantisismo |
| Romantisismo | Kasalungat ng Klasismo |
| Dekonstruksyon | Kasalungat ng Pananaw Sosyolohikal |
| Pananaw Sosyolohikal | Kasalungat ng Dekonstruksyon |
| epiko | kabayanihan |
| awit at korido | paawit kung basahin (Florante at Laura ni Francisco Balagtas) (Ibong Adarna ni Jose dela Cruz) |
| awiting bayan | maikling tula, may himig |
| soneto | 14 taludtod |
| elehiya | payao ng minamahal |
| dalit | inaawit, papuri sa diyos / birhen |
| pastoral | pamumuhay sa kabukiran |
| oda | paghanga, pagpuri sa isang bagay |
Created by:
vrilaava