click below
click below
Normal Size Small Size show me how
literatuur duits
| Question | Answer |
|---|---|
| Van welk jaartal tot welk jaartal duurt de middeleeuwen? | 750-1500 |
| Wat zijn de kenmerken van de vroege middeleeuwen? | Weinig teksten -> vooral mondeling Opgeschreven teksten: Latijn = voertaal Alleen geestelijken konden schrijven Veelal geestelijke/religieuze teksten Soms ook andere teksten = heidens |
| Wat zijn de kenmerken van de hoge middeleeuwen? | Het ridderwezen kwam op. ¨Hoofse¨ literatuur. Eerste hoogtepunt Duitse literatuur Kruistochten |
| Wat zijn de kenmerken/voorbeelden van de literatuur in de vroege middeleeuwen? | Veel verschillende dialecten -> veel versies. Althochdeutsch= taal die gesproken werd. Vater Unser (religieus) Hildebrandslied (niet religieus) |
| Wat zijn de kenmerken/voorbeelden van de literatuur in de hoge middeleeuwen? | Deugden: avontuur, moed, daadkracht, trouw, liefde. Mittelhochdeutsch Ridderromans (queeste) Minnezang Politieke gedichten Nibelungenlied |
| Wat zijn kenmerken van de late middeleeuwen? | Ridderdom werd minder belangrijk. De burgerij werd belangrijker. Freie Reichsstädte: Regensburg, Neurenberg, Keulen, Augsburg, Straatsburg en Bazel. Hansesteden: Bremen, Hamburg, Lübeck, Rostock en Wismar .Boekdrukkunst: 1450. |
| Wat zijn kenmerken/voorbeelden van de literatuur uit de late middeleeuwen? | Frühneuhochdeutsch Volksboeken Till Eulenspiegel Doctor Faustus |
| Vanaf welke jaartal tot welk jaartal duurt de vroege middeleeuwen? | 750-1170 |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurt de hoge middeleeuwen? | 1170-1350 |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurt de late middeleeuwen? | 1350-1500 |
| Welke uitvindingen en ontwikkelingen hebben invloed op de nieuwe tijd (1500)? | de uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes Gutenberg (rond 1450)de ontdekking van Amerika door Columbus (1492)de ontdekking door Copernicus (1473 – 1543) en het bewijs van Galilei dat de aarde om de zon draait (heliocentrisch wereldbeeld) en niet om |
| Vanaf welk jaartal tot jaartal duurde de renaissance? | 1500-1600 (in italië in 1300) |
| Wat werd bij de renaissance herontdekt? | De klassieke oudheid |
| Wat zijn kenmerken van de renaissance? | Mens als centrum van het handelen (schilderkunst), wedergeboorte. |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurde het humanisme? | 1500 tot 1600 |
| Wat is het humanisme? | Het humanisme is een wetenschappelijke stroming die zich bezig houd met de literatuur en filosofie van de Grieken en de Romeinen. |
| Waar had Erasmus het over? | Verhandeling over de vrije wil verschuiving theocentrisch naar antropocentrisch wereldbeeld Mens/leven op aarde = even belangrijk als het goddelijke. |
| Wat is het belangrijkste boek van Erasmus? | Lof der Zotheid |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal leefde Desiderius Erasmus? | 1469-1536 |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal was de Barock? | 1600-1750 |
| Wat is de historische achtergrond van de barokstijl? | dominantie kunststroming 17e eeuw. = een reactie op de Reformatie Reformatie: Maarten Luther Protestant vs. Katholiek Vorstendommen 30-jarige oorlog. |
| Wat zijn kenmerken/voorbeelden van de barokstijl? | Vanitas-motief Literatuur wordt Duitstalig. Maarten Luther - Bijbelvertaling Carpe Diem! Memento Mori Buch von der deutschen Poeterey van Martin Opitz uit 1624 Schelmenroman als Bildungsroman |
| Wat is het vanitas-motief? | Met bijvoorbeeld schedels, gedoofde kaarsen, verwelkte bloemen, zeepbellen, vergane boeken, muziekinstrumenten, klokken of omgevallen glazen wordt de ijdelheid, tijdelijkheid en zinloosheid van het aardse gevisualiseerd. |
| Wat is het hildebrandslied? | Een epos: heldendicht met alliteratie (dezelfde beginletter wordt een aantal keer herhaald) |
| Waar gaat het Nibelungenlied over? | Held Siegfried bedrogen en vermoord Zijn vrouw Kriemhild neemt hiervoor wraak op de familie van Nibelungen. Het gaat om trouw en verraad, om waarheid en leugen om macht en wraak Het is ook een heldendicht. |
| Wat is een minnezang? | Tekstvorm die bestond naast Ridderepen Minne = hoge liefde Uitdrukking van hartstocht voor het onbereikbare Liefde voor een onbereikbare, adellijke dame.Walther von der Vogelweide |
| Welke uitvindingen en ontwikkelingen hebben invloed op de nieuwe tijd (1500)? | boekdrukkunst,ontdekking van Amerika, bewijs van Galilei |
| Wat is de kern van de verlichting? | Het verstand dient als maatstaf voor het persoonlijk handelen. Aandacht voor het hier en nu. Men heeft een positief en optimistisch mensbeeld: wetenschap. Tolerantie in geloof en opvoeding. Emancipatie van onderdrukte groepen in de samenleving. |
| Wat zijn enkele voorbeelden van de verlichting | Immanuel Kant René Descartes: Cogito, ergo sum Literatuur: Johann Christoph Gottsched Gotthold Ephraim Lessing Fabels: leerrijke vertelling |
| Waar gaat de verlichting over? | Breuk met het verleden hoogtepunt ingezette veranderingen vanaf ca. 1400 Vernunft / Ratio / Rede kritisch denken leidt tot zelfbewuste, kritische, verantwoordelijke burgers |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurt de verlichting? | 1700-1780 |
| Wat zijn enkele dingen die Johann Christoph Gottsched vond? | Strenge opvatting over Literatuur. Grijpt terug op Aristoteles´ Poetica. Alleen ¨het waarschijnlijke¨ opvoere Moraal ipv Geloof. |
| Wat zijn enkele dingen die Gotthold Ephraim Lessing vond? | Geen strenge regels. Schrijver moet creatieve Kracht (Genie) gebruiken. Link met Sturm und Drang Personages, gebeurtenissen met wie toeschouwers mee kunnen leven. Zodat ze iets kunnen leren. Verschillende tekstvormen: gedichten, theater, fabel |
| Wat zijn enkele boeken van Gotthold Ephraim Lessing ? | Der Tanzbär en der Esel und der Wolf. |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurde Sturm und drang? | 1770-1786 |
| Hoe ontstond sturm und drang? | Reactie op de Verlichting: tegen fixatie op De Rede. |
| Wat zijn dingen waarover ze het hadden binnen de sturm und drang stroming? | Aandacht voor het verwoorden van persoonlijke ervaring: creativiteit, eigen wil, gevoelens. Jonge generatie schrijvers ageert tegen bestaande conventies. tegen maatschappelijke verwachtingen tegen ongelijkheid |
| Kenmerken van sturm und drang? | Het Genie: verheerlijking individu Authentieke vertellingen: ervaring is belangrijk. Briefroman |
| Voorbeelden van schrijvers/boeken binnen de sturm und drang stroming | Johann Gottfried Herder, Johann Wolfgang von Goethe Die Leiden des jungen Werthers. Friedrich Schiller Die Räuber. Kabale und Liebe |
| Vanaf welk jaartal tot welk jaartal duurde de romantiek? | 1798-1835 |
| Wat zijn kenmerken van de romantiek? | het innerlijke wordt belangrijk. Gevoel, intuïtie, dromen, fantasie, mystiek angsten, waanzin Middeleeuwse cultuur wordt weer belangrijk i.p.v. Klassieke Oudheid. Mens - Natuur - ¨Oer-zelf/ik God) Hierbij is het reizen belangrijk |
| Wat is de achtergrond van de romantiek? | Franse Revolutie Napoleon Völkerschlacht Leipzig: 1813 Wiener Kongress 1815: Duitse Bond (Bond van staten, vorstendommen) Onder deze omstandigheden / onderzekerheid groeide een vorm van nationalisme. |
| Wat zijn voorbeelden uit de romantiek? | Caspar David Friedrich - Wanderer über dem Nebelmeer. Joseph Freiherr von Eichendorff - Mondnacht (1835). |
| Wat is Expressionismus (1910 - 1925)?** | Expressionismus is een kunststroming die plaatsvond tussen 1910 en 1925 en zich kenmerkte door het centraal stellen van persoonlijke belevingen en ervaringen in artistieke expressie.* |
| Wat betekent "Expressio" in relatie tot Expressionismus?** | "Expressio" betekent uitdrukking. In het kader van Expressionismus verwijst het naar de artistieke inspanningen om persoonlijke emoties en belevingen uit te drukken.* |
| Waar ligt de focus binnen Expressionismus met betrekking tot de grote stad?** | De grote stad staat centraal in Expressionismus, waarbij kunstenaars de ontwikkeling van de stad en de impact ervan op individuen onderzoeken. |
| Wat wordt bedoeld met "Reizüberflutung" in de context van Expressionismus?** | "Reizüberflutung" verwijst naar de overweldigende ervaringen in de grote stad, waar mensen worden overspoeld door een veelheid aan indrukken en ervaringen.* |
| Hoe wordt de relatie tussen de mens en de grote stad uitgedrukt in Expressionismus?** | In Expressionismus wordt de mens vaak ondergeschikt aan de stad, resulterend in anonimiteit en vervreemding, zoals aangeduid met de term "Blasiertheit".* |
| Wat is de betekenis van het demoniseren van de stad in het kader van Expressionismus?** | Kunstenaars in Expressionismus neigen ertoe de stad te portretteren als demonisch, waarbij de focus ligt op duistere en soms negatieve aspecten van de stedelijke omgeving.* |
| Hoe zetten expressionistische kunstenaars zich af tegen de traditionele weergave van de werkelijkheid?** | Expressionisten zetten zich af tegen de traditionele weergave van de werkelijkheid door emoties en ervaringen intenser weer te geven, en door zich te verzetten tegen heersende artistieke normen.* |
| Welke sociale normen worden door expressionisten bekritiseerd?** | Expressionisten bekritiseren vaak heersende sociale normen door onderwerpen af te beelden die als ongepast werden beschouwd, zoals gekte, waanzin en prostitutie.* |
| Hoe kan Expressionismus worden geplaatst binnen de historische avant-garde / modernisme?** | Expressionismus maakt deel uit van de historische avant-garde, een periode van vernieuwende en radicale artistieke expressie die samenviel met de opkomst van het modernisme.* |
| Wat kenmerkt de periode rond de jaarwisseling in relatie tot Expressionismus?** | Rond de jaarwisseling waren er economische vooruitgang en technologische ontwikkelingen die de context vormden voor Expressionismus.* |
| Hoe reageerden kunstenaars op de explosieve groei van de grote stad in de context van Expressionismus?** | Kunstenaars reageerden op de explosieve groei van de grote stad met zowel enthousiasme over de nieuwe mogelijkheden als onzekerheid over de snel veranderende samenleving.* |
| Welke nieuwe indrukken bood de grote stad aan kunstenaars binnen Expressionismus?** | De grote stad bood kunstenaars binnen Expressionismus een overvloed aan nieuwe indrukken, waaronder film, montage, trams en lichtreclames. |
| Hoe beïnvloedden film en montage de kunstwerken binnen Expressionismus?** | Kunstenaars binnen Expressionismus werden beïnvloed door opkomende media zoals film en experimenteerden met montage in hun werken, wat resulteerde in vernieuwende artistieke expressie.* |
| In welke periode schreef Franz Kafka en hoe kan zijn werk worden gekarakteriseerd?** | Franz Kafka schreef in de tijd van de historische Avant-Garde. Zijn werk kan als expressionistisch worden gezien, maar het is eigenlijk periode-overstijgend.* |
| Hoe wordt de term "Kafkaesk" geïnterpreteerd in relatie tot Franz Kafka's werk?** | De term "Kafkaesk" verwijst naar de kenmerkende atmosfeer en thema's in Kafka's werk, gekenmerkt door absurditeit, ondoorgrondelijkheid en een beklemmende sfeer.* |
| Welk personage staat centraal in Kafka's werk "Der Prozess"?** | Jozef K. staat centraal in "Der Prozess", waarin hij zonder enige kennis van een misdaad te hebben begaan, op een ochtend wordt gearresteerd.* |
| Wie is het hoofdpersonage in Kafka's "Die Verwandlung"?** | Het hoofdpersonage in "Die Verwandlung" is Gregor Samsa, die op een ochtend ontdekt dat hij in een enorm insect is veranderd.* |
| Hoe luidt de beroemde openingszin van Kafka's "Der Prozess"?** | De beroemde openingszin van "Der Prozess" luidt: "Jemand mußte Josef K. verleumdet haben, denn ohne daß er etwas Böses getan hätte, wurde er eines Morgens verhaftet."* |
| Wat gebeurt er met Gregor Samsa in de openingszin van "Die Verwandlung"?** | In de openingszin van "Die Verwandlung" ontdekt Gregor Samsa dat hij 's ochtends is veranderd in een enorm insect: "Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt."* |
| Wat kenmerkt de stroming Neue Sachlichkeit (Nieuwe Zakelijkheid) die plaatsvond tussen 1920 en 1933?** | Neue Sachlichkeit kenmerkt zich door een precieze en zakelijke weergave van de samenleving, waarbij de nadruk ligt op kritiek op de omstandigheden en veranderingen in die tijd.* |
| Welk belangrijk thema komt naar voren in de kunststroming Neue Sachlichkeit?** | Welvaart versus armoede is een centraal thema in Neue Sachlichkeit, waarbij de kunstenaars een kritische blik werpen op de sociaaleconomische omstandigheden van hun tijd.* |
| Hoe wordt de tijd en de samenleving weergegeven in Neue Sachlichkeit?** | Neue Sachlichkeit streeft naar een precieze weergave van zowel het individu als de samenleving, met een focus op de veranderingen en omstandigheden van die tijd.* |
| 4. **Vraag: Welke schrijver wordt geassocieerd met Neue Sachlichkeit en schreef "Im Westen nichts Neues"?** | Erich Maria Remarque wordt geassocieerd met Neue Sachlichkeit en schreef "Im Westen nichts Neues" ("Van het westelijk front geen nieuws").* |
| 5. **Vraag: Hoe verschilt Neue Sachlichkeit van het Expressionisme in termen van toon en stijl?** | Neue Sachlichkeit markeert een breuk met het verleden door een koele en zakelijke toon aan te nemen, in tegenstelling tot het expressieve en emotionele karakter van het Expressionisme. |
| Hoe wordt de protagonist vaak voorgesteld in Neue Sachlichkeit?** | De protagonist in Neue Sachlichkeit is vaak een vertegenwoordiger van de middenklasse die door de economische crisis wordt getroffen.* |
| Hoe wordt de kunst in Neue Sachlichkeit vergeleken met een krantenartikel?** | In tegenstelling tot bijvoorbeeld het Expressionisme, heeft Neue Sachlichkeit een koele en zakelijke toon die vergelijkbaar is met een krantenartikel, waarbij het begrip voor een breed publiek centraal staat.* |
| Welke historische gebeurtenissen vormen de achtergrond van Neue Sachlichkeit?** | Neue Sachlichkeit speelde zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918), de Weimarer Republik (1919 - 1933), de "roaring twenties" en de economische neergang na de Wall Street Crash van 1929. |
| Wat waren de kenmerken van de Weimarer Republiek (1919 - 1933) in de context van Neue Sachlichkeit?** | De Weimarer Republiek kenmerkte zich door politieke instabiliteit en sociaaleconomische uitdagingen, wat de kunstenaars van Neue Sachlichkeit kritisch weerspiegelden in hun werk.* |
| Hoe werden de "roaring twenties" in Duitsland weerspiegeld in de kunst van Neue Sachlichkeit?** | De "roaring twenties" in Duitsland, een periode van culturele en sociale veranderingen, werden in Neue Sachlichkeit weerspiegeld door de nadruk te leggen op de contrasten tussen welvaart en armoede.* |
| Welke extreme gebeurtenis in 1929 had een significante invloed op de sociaaleconomische omstandigheden en werd weerspiegeld in Neue Sachlichkeit?** | De Wall Street Crash van 1929 had een significante invloed op armoede en werkloosheid, wat een van de extremen was die in Neue Sachlichkeit werden weerspiegeld.* |
| Welke tekstvormen waren prominent tijdens het Dritte Reich (1933 - 1945)?** | Tijdens het Dritte Reich waren tekstvormen zoals Blut und Boden Literatur, Nazi-literatuur, en Exilliteratur prominent aanwezig.* |
| Wat is Blut und Boden Literatur en wat thematiseert het?** | Blut und Boden Literatur richtte zich op het verheerlijken van Germaanse tradities en de relatie tussen bloed (ras) en bodem (land). Het thematiseerde vaak nationalistische en racistische ideeën.* |
| Wat is het concept van "Germaans" in de context van Blut und Boden Literatur?** | In Blut und Boden Literatur verwijst "Germaans" naar een etnisch-culturele identiteit die als superieur werd beschouwd, gerelateerd aan de Duitse natie en diens erfgoed.* |
| **Vraag: Wat is Exilliteratur en welke thema's werden vaak behandeld in deze literaire vorm?** | Exilliteratur omvat literatuur geschreven door auteurs die in ballingschap gingen na de machtsovername van Hitler. Het thematiseerde onderdrukking, kwelling van ballingschap, zoektocht naar identiteit en de mogelijkheid van een nieuw begin.* |
| Wat kenmerkt Trümmerliteratur?** | Trümmerliteratur, ook bekend als puinliteratuur, kenmerkt zich door het thematiseren van de puinhoop en de ruïnes die overbleven na de Tweede Wereldoorlog. Het richtte zich op de wederopbouw van zowel fysieke structuren als mentale identiteit.* |
| Wat gebeurde in 1933 met de komst van Hitler aan de macht?** | In 1933 kwam Hitler aan de macht en bracht ingrijpende veranderingen met zich mee, waaronder de implementatie van censuur, het bevorderen van Blut und Boden Literatur en de onderdrukking van andere kunstvormen.* |
| Wat vond plaats in 1933 als een symbolische daad van censuur onder het regime van Hitler?** | In 1933 vond de boekverbranding plaats, een symbolische daad van censuur waarbij boeken die als ongewenst werden beschouwd, openbaar werden verbrand.* |
| Wat betekent "entartete Kunst" en wat was de politieke visie op kunst tijdens het Dritte Reich?** | "Entartete Kunst" verwijst naar 'ontaarde kunst' volgens de nazi-ideologie. De politieke visie op kunst was sterk gecontroleerd, waarbij kunstwerken die niet in lijn waren met nazistische idealen werden verboden.* |
| Hoe werd kunst beoordeeld vanuit een politiek perspectief tijdens het Dritte Reich?** | Kunst werd beoordeeld op basis van de politieke ideologie van het regime, met een focus op conformiteit aan nationalistische, racistische en propagandistische doelen.* |
| Wat kenmerkt Trümmerliteratur (1945 - 1947)?** | Trümmerliteratur kenmerkt zich door de thematisering van zowel de letterlijke puinhopen van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog als de symbolische puinhopen, inclusief het morele vraagstuk van schuld.* |
| Wat wordt bedoeld met "Stunde Null" in de context van Trümmerliteratur?** | "Stunde Null" verwijst naar het "uur nul" en symboliseert het moment waarop Duitsland gedwongen was opnieuw te beginnen na de Tweede Wereldoorlog.* |
| Wat betekent het "uur nul" in de context van Trümmerliteratur?** | Het "uur nul" betekent dat Duitsland een volledige herstart moest maken, zowel fysiek als mentaal, na de vernietiging en de gevolgen van de oorlog.* |
| Wie was Wolfgang Borchert en wat was zijn standpunt over taal?** | Wolfgang Borchert was een Duitse schrijver. Hij benadrukte de noodzaak van een eerlijke taal die de dingen bij hun naam noemt, zonder ze te verbloemen.* |
| Wat was de focus van Wolfgang Borchert in zijn literaire werken na de oorlog?** | Wolfgang Borchert richtte zich in zijn literaire werken na de oorlog op de realiteit van de puinhopen, de wederopbouw van Duitsland en het morele besef van schuld.* |
| Wie was Paul Celan en welke thema's behandelde hij in zijn poëzie?** | Paul Celan was een dichter die aandacht besteedde aan de verschrikkingen van de Jodenvervolging en de Holocaust in zijn poëzie.* |
| Hoe wordt het begrip "puin" zowel letterlijk als symbolisch behandeld in Trümmerliteratur?** | Letterlijk verwijst "puin" naar de fysieke vernietiging van Duitsland na de oorlog. Symbolisch behandelt het de morele en emotionele puinhopen, inclusief de schuldvraag.* |
| Waarom was er specifieke aandacht voor de wederopbouw in Trümmerliteratur?** | Trümmerliteratur legde specifieke nadruk op de wederopbouw van Duitsland, zowel als een fysieke taak als een symbolische daad van herstel. |
| Hoe reflecteerde Trümmerliteratur op de schuldvraag van Duitsland na de oorlog?** | Trümmerliteratur reflecteerde op de schuldvraag van Duitsland na de oorlog, waarbij schrijvers het morele geweten van het land onderzochten en confronteerden.* |
| Wat kenmerkt de historische achtergrond van de Romantik (1798 – 1835)? | De Romantik ontstond tegen de achtergrond van historische gebeurtenissen zoals de Franse Revolutie, het bewind van Napoleon, de Völkerschlacht Leipzig (1813) en het Wiener Kongress (1815).* |
| Wat is "Sehnsucht" en waarom is het een belangrijk thema in de Romantik?innerlijke | "Sehnsucht" verwijst naar een diep verlangen of hunkering. Het is een belangrijk thema in de Romantik omdat het de zoektocht naar het onbereikbare en de roerselen van de mens uitdrukt.* |
| Wat hebben de Gebrüder Grimm bijgedragen aan de Romantik?volkskunde documenteerden.* | *,De Gebrüder Grimm hebben bijgedragen aan de Romantik *door hun werk aan het "Deutsches Wörterbuch" en hetverzamelen van volksliederen, waardoor ze de Duitse taal en volkskunde documenteerden.* |
| Hoe verschilt de Romantik van de Aufklärung met betrekking tot het menselijk denken? | , In tegenstelling tot de Aufklärung, waar rationeel denken centraal stond, benadrukte de Romantik het *belang van het innerlijke, waaronder gevoel, intuïtie, dromen, fantasie en mystiek.* |
| Welke aspecten van het menselijk leven werden benadrukt in de Romantik? | In de Romantik werden niet alleen positieve aspecten zoals gevoel en fantasie benadrukt, maar ook de duistere kanten, waaronder angsten en waanzin. |
| Hoe veranderde de focus van cultuur in de Romantik ten opzichte van eerdere periodes? | In de Romantik verschuift de focus van de Klassieke Oudheid naar de middeleeuwse cultuur, waarbij elementen uit de middeleeuwen weer belangrijk worden. |
| Wat was de relatie tussen Mens, Natuur en het "Oer-zelf/ik" in de Romantik?, | In de Romantik werd de relatie tussen Mens, Natuur en het "Oer-zelf/ik" benadrukt, waarbij het individu op zoek was naar zijn ware ik, vaak in verbinding met de natuur en een hogere macht.* |
| Waarom was het reizen, ook wel "wandern" genoemd, belangrijk in de Romantik? ervaringen, vaak in de natuur.* | Reizen, of "wandern", was belangrijk in de Romantik omdat het symboliseerde dat men op zoek was naar innerlijke vervulling en spirituele ervaringen, vaak in de natuur.* |
| Hoe droegen de onzekerheden onder invloed van gebeurtenissen zoals de Franse Revolutie bij aan de groei van nationalisme tijdens de Romantik? | Onder de omstandigheden van onzekerheid, gebeurtenissen zoals de Franse Revolutie en de vorming van de Duitse Bond na het Wiener Kongress, groeide er een vorm van nationalisme in de Romantik.* |
| Wat zijn de kenmerken van Sturm und Drang (1770 – 1786)?** | Sturm und Drang kenmerkt zich door opstandigheid, een reactie op de Verlichting, en een focus op het verwoorden van persoonlijke ervaringen. Het is een literaire beweging die zich afzet tegen bestaande conventies en maatschappelijke verwachti |
| Waarom kwam Sturm und Drang voort uit een reactie op de Verlichting?** | Sturm und Drang was een reactie op de Verlichting omdat het rebelleerde tegen de fixatie op de rede en in plaats daarvan aandacht vroeg voor creativiteit, eigen wil en emotionele expressie.* |
| Wie was een belangrijke inspirator van Sturm und Drang en waarom?** | Johann Gottfried Herder was een belangrijke inspirator van Sturm und Drang vanwege zijn nadruk op het belang van individuele expressie en de waardering voor volkskunst.* |
| Wie waren de grote vernieuwers van de Duitse literatuur in de Sturm und Drang periode?** | Johann Wolfgang von Goethe en Friedrich Schiller worden beschouwd als de grote vernieuwers van de Duitse literatuur in de Sturm und Drang periode.* |
| Wat wordt bedoeld met "Het Genie" in de context van Sturm und Drang?** | In Sturm und Drang wordt "Het Genie" verheerlijkt, waarbij de nadruk ligt op het unieke en creatieve individu.* |
| Welke vormen van literatuur werden populair in Sturm und Drang?** | Authentieke vertellingen, zoals de briefroman, waren populair in Sturm und Drang, waarbij de nadruk lag op persoonlijke ervaringen.* |
| Welke literaire werken zijn representatief voor Sturm und Drang?** | Johann Wolfgang von Goethe's "Die Leiden des jungen Werthers" en Friedrich Schiller's "Die Räuber" en "Kabale und Liebe" zijn representatieve werken van Sturm und Drang.* |
| Wat kenmerkt de stijl van teksten in Sturm und Drang?** | Teksten in Sturm und Drang hebben vaak een polariserende stijl, waarbij de jonge generatie schrijvers zich afzet tegen bestaande normen en conventies.* |
| Wat was de benadering van Gotthold Ephraim Lessing ten opzichte van strikte regels in de literatuur?** | Gotthold Ephraim Lessing stond bekend om het afwijzen van strenge regels in de literatuur, waarbij hij pleitte voor creatieve vrijheid en de toepassing van het concept van "Genie" (creatieve kracht) door schrijvers.* |
| Hoe was de link tussen Gotthold Ephraim Lessing en de Sturm und Drang-beweging?** | Lessing had een link met de Sturm und Drang-beweging doordat hij pleitte voor individuele expressie en creativiteit, wat overeenkwam met de ideeën van "Het Genie" in Sturm und Drang.* |
| Welk principe benadrukte Lessing in relatie tot personages en gebeurtenissen in literatuur?** | Lessing benadrukte dat personages en gebeurtenissen in literatuur zodanig moeten zijn dat toeschouwers zich ermee kunnen identificeren en er iets van kunnen leren. Dit is in overeenstemming met Aristoteles' principe van "Katharsis".* |
| Wat is het principe van "Katharsis" en hoe komt dit overeen met Lessings ideeën? | "Katharsis" verwijst naar de zuivering van emoties door middel van kunst. Lessing's ideeën kwamen overeen met dit principe door te benadrukken dat literatuur een emotionele verbinding moet creëren met het publiek.* |
| Welke verschillende tekstvormen beoefende Gotthold Ephraim Lessing?** | Gotthold Ephraim Lessing beoefende verschillende tekstvormen, waaronder gedichten, theaterstukken en fabels.* |
| Waarom benadrukte Lessing de toepassing van "Genie" in de literatuur?** | Lessing benadrukte "Genie" als een creatieve kracht in de literatuur omdat het volgens hem essentieel was voor schrijvers om hun unieke creatieve vermogens te gebruiken.* |
| Wat was het belang van het kunnen identificeren met personages in Lessings literaire visie?** | Het kunnen identificeren met personages was voor Lessing belangrijk omdat hij geloofde dat dit de toeschouwers emotioneel zou betrekken bij het verhaal en hen een dieper begrip zou geven.* |
| Hoe droeg Lessing bij aan de diversificatie van tekstvormen in de literatuur?** | Lessing droeg bij aan de diversificatie van tekstvormen door te experimenteren met verschillende genres zoals gedichten, theater en fabels, waardoor hij een breder scala aan literaire uitdrukkingen mogelijk maakte.* |
| Wat kenmerkt Johann Christoph Gottsched's opvatting over literatuur?** | Johann Christoph Gottsched had een strenge opvatting over literatuur, waarbij hij teruggreep op Aristoteles' Poetica en streefde naar "het waarschijnlijke" in literaire werken.* |
| Hoe beïnvloedde Gottsched's opvatting over literatuur de keuze van personages in tragedie en komedie?** | In tragedie mochten alleen adellijke personages als hoofdpersonen voorkomen, terwijl in komedie burgers en de lagere standen werden toegestaan volgens Gottsched's opvattingen.* |
| Wat betekent "eenheid van tijd, plaats en handeling" volgens Gottsched?** | Gottsched stond voor "eenheid van tijd, plaats en handeling", wat betekende dat een verhaal geen afwijkingen mocht hebben en zich binnen een beperkt tijdsbestek, op één locatie, moest afspelen.* |
| Wat was het primaire doel van het theater volgens Gottsched?** | Het primaire doel van het theater volgens Gottsched was om de toeschouwer iets te leren, met nadruk op het morele aspect en het overbrengen van levenslessen.* |
| Welk aspect stond centraal in Gottsched's benadering van literatuur, moraal of geloof?** | In Gottsched's benadering van literatuur stond moraal centraal boven geloof. Hij legde de nadruk op het morele aspect van de verhalen.* |
| Waarop baseerde Gottsched zijn literaire principes?** | Gottsched baseerde zijn literaire principes op de klassieke ideeën van Aristoteles, met een strikte naleving van regels en een focus op het onderwijzen van de toeschouwer.* |
| Hoe beperkte Gottsched de keuze van personages in tragedie en komedie?** | In tragedie liet Gottsched alleen adellijke personages toe als hoofdpersonen, terwijl in komedie ook burgers en de lagere standen een rol konden spelen.* |
| Waarom benadrukte Gottsched "het waarschijnlijke" in literatuur?** | Gottsched benadrukte "het waarschijnlijke" om realisme en geloofwaardigheid in literaire werken te bevorderen, in lijn met de klassieke principes van Aristoteles.* |
| Hoe brak de Verlichting met het verleden en wanneer bereikten de veranderingen hun hoogtepunt?** | De Verlichting brak met het verleden en bereikte het hoogtepunt van de ingezette veranderingen vanaf ongeveer 1400.* |
| Wie waren belangrijke vertegenwoordigers van de Verlichting in de literatuur?** | Belangrijke vertegenwoordigers van de Verlichting in de literatuur waren onder andere Johann Christoph Gottsched en Gotthold Ephraim Lessing.* |
| Welke filosofen speelden een rol in de Verlichting, met name met betrekking tot rationeel denken?** | Filosofen zoals Immanuel Kant en René Descartes speelden een belangrijke rol in de Verlichting, waarbij Descartes bekend is om zijn uitspraak "Cogito, ergo sum" (Ik denk, dus ik ben).* |
| Wat was het belang van fabels in de literatuur tijdens de Verlichting?** | Fabels dienden als leerrijke vertellingen tijdens de Verlichting, waarbij ze ethische en morele lessen overbrachten.* |
| Welke rol speelde het verstand als maatstaf voor persoonlijk handelen in de Verlichting?** | In de Verlichting diende het verstand als maatstaf voor persoonlijk handelen, waarbij rationeel denken en redelijkheid centraal stonden.* |
| Wat kenmerkte het mensbeeld tijdens de Verlichting?** | Tijdens de Verlichting had men een positief en optimistisch mensbeeld. Men geloofde in de vooruitgang van de mensheid door wetenschap en dat de mens "maakbaar" was.* |
| Welke aspecten van tolerantie werden gepromoot in de Verlichting?** | In de Verlichting werd tolerantie in geloof en opvoeding bevorderd, waarbij respect voor verschillende opvattingen en ideeën centraal stond.* |
| Wat betekende de emancipatie van onderdrukte groepen in de samenleving tijdens de Verlichting?** | De Verlichting bevorderde de emancipatie van onderdrukte groepen in de samenleving, wat betekende dat gelijke rechten en vrijheden werden nagestreefd voor alle burgers, ongeacht hun achtergrond.* |
| Wat kenmerkt de historische achtergrond van de Barock (1600 - 1750)?** | gekenmerkt door de dominantie als kunststroming in de 17e eeuw en is een reactie op de Reformatie, Maarten Luther. Reformatie leidde tot conflicten tussen protestanten en katholieken,de periode omvatte de 30-jarige oorlog en vorming van vorstendommen. |
| Wat zijn de kenmerken van de Barock als kunststroming?** | Kenmerken van de Barock zijn onder andere het gebruik van het Vanitas-motief, Duitstalige literatuur, de Bijbelvertaling door Maarten Luther, het Carpe Diem-motief, Memento Mori, en het werk "Buch von der deutschen Poeterey" van Martin Opitz uit 1624.. |
| Wat is het Vanitas-motief en hoe wordt het geïllustreerd in de Barock?** | Het Vanitas-motief in de Barock benadrukt de vergankelijkheid van het leven en wereldse genoegens. Het wordt vaak geïllustreerd door afbeeldingen van schedels, verwelkende bloemen en andere symbolen van vergankelijkheid.* |
| Welke rol speelde Maarten Luther in de Barock-periode?** | Maarten Luther speelde een belangrijke rol in de Barock-periode door zijn Bijbelvertaling, die bijdroeg aan het Duitstalig karakter van de literatuur in deze tijd.* |
| Wat betekent "Carpe Diem" in de context van de Barock?** | "Carpe Diem" betekent "pluk de dag" en is een motief in de Barock dat het belang benadrukt van het genieten van het moment en het grijpen van kansen.* |
| Wat wordt bedoeld met "Memento Mori" in de Barock?** | "Memento Mori" betekent "gedenk te sterven" en is een motief in de Barock dat herinnert aan de vergankelijkheid van het leven en de onontkoombaarheid van de dood.* |
| Welk belangrijk werk is afkomstig van Martin Opitz en wat is de betekenis ervan?** | Martin Opitz schreef "Buch von der deutschen Poeterey" in 1624, wat een belangrijk werk is dat de Duitse literatuurstandaarden heeft vastgesteld en bevorderd.* |
| Hoe wordt de Schelmenroman geassocieerd met de Barock?** | De Schelmenroman wordt geassocieerd met de Barock als een vorm van Bildungsroman, waarin het hoofdpersonage een reis van persoonlijke ontwikkeling doormaakt, vaak met komische en satirische elementen.* |
| Wat zijn de kenmerken van het Spätes Mittelalter (1350 - 1500)?** | Het Spätes Mittelalter, of de Late Middeleeuwen, kenmerkt zich door het gebruik van Frühneuhochdeutsch (vroegnieuwhoogduits) en de opkomst van volksboeken met populaire verhalen zoals "Till Eulenspiegel" en "Doctor Faustus".* |
| Wat is Frühneuhochdeutsch en waarom is het relevant in het Spätes Mittelalter?** | Frühneuhochdeutsch verwijst naar het vroegnieuwhoogduits, een taalfase die zich ontwikkelde in het late middeleeuwse Duitsland en relevant was voor literaire en linguïstische veranderingen in die tijd.* |
| Welke rol speelden volksboeken in het Spätes Mittelalter?** | Volksboeken waren populair in het Spätes Mittelalter en bevatten vaak volkse verhalen en moralistische vertellingen die werden verspreid onder de bredere bevolking.* |
| Wie was Till Eulenspiegel en waarom is zijn verhaal relevant voor deze periode?** | Till Eulenspiegel was een fictief personage in Duitse volksverhalen, bekend om zijn streken en grappen. Zijn verhaal is representatief voor de volkscultuur en humor van die tijd.* |
| Welk bekend personage uit het Spätes Mittelalter is geassocieerd met de legende van de "Doctor Faustus"?** | Doctor Faustus is een bekend personage uit het Spätes Mittelalter, vaak geassocieerd met de legende van een geleerde die een pact sluit met de duivel in ruil voor kennis en macht.* |
| Wat onderscheidt het taalkundige aspect van het Spätes Mittelalter, met name in Duitsland?** | Het taalkundige aspect van het Spätes Mittelalter in Duitsland is opmerkelijk vanwege de overgang naar Frühneuhochdeutsch, een belangrijke fase in de ontwikkeling van de Duitse taal.* |
| Wat kenmerkt het Hohes Mittelalter (1170 - 1350), ook bekend als de Hoge Middeleeuwen?** | De Hoge Middeleeuwen kenmerken zich door veranderingen in de leefwereld, zoals de opkomst van het ridderwezen, "hoofse" literatuur, het eerste hoogtepunt van de Duitse literatuur en gebeurtenissen zoals de Kruistochten.* |
| Wat waren de deugden die werden benadrukt in het Hohes Mittelalter?** | Deugden zoals avontuur, moed, daadkracht, trouw, en liefde stonden centraal in het Hohes Mittelalter.* |
| Wat is "hoofse" literatuur en wat kenmerkt het?** | "Hoofse" literatuur was een kenmerk van het Hohes Mittelalter en omvatte verhalen die de idealen van de ridderklasse, zoals hoffelijkheid en liefde, belichtten.* |
| Wat was het eerste hoogtepunt van de Duitse literatuur in het Hohes Mittelalter?** | Het Hohes Mittelalter zag het eerste hoogtepunt van de Duitse literatuur, met de opkomst van werken geschreven in het Mittelhochdeutsch, een Middelhoogduitse taalfase.* |
| Wat is kenmerkend voor de ridderromans (queeste) in het Hohes Mittelalter?** | Ridderromans, ook wel queesten genoemd, waren kenmerkend voor het Hohes Mittelalter en omvatten verhalen over ridders die avonturen beleefden en queesten ondernamen.* |
| Wat is Minnezang en welke rol speelde het in het Hohes Mittelalter?** | Minnezang was een vorm van lyrische poëzie die liefde en hoffelijkheid benadrukte. Het speelde een belangrijke rol in het Hohes Mittelalter.* |
| Welk type gedichten werd populair in het politieke landschap van het Hohes Mittelalter?** | Politieke gedichten werden populair in het Hohes Mittelalter, waarin vaak politieke en maatschappelijke kwesties werden behandeld.* |
| Welke taalfase was prominent in het Hohes Mittelalter voor Duitse literatuur?** | De prominente taalfase voor Duitse literatuur in het Hohes Mittelalter was het Mittelhochdeutsch, een fase in de ontwikkeling van de Duitse taal.* |
| Wat kenmerkt het Frühes Mittelalter (750 - 1170), ook bekend als de Vroege Middeleeuwen?** | De Vroege Middeleeuwen worden gekenmerkt door een gebrek aan geschreven teksten, voornamelijk mondelinge overdracht, en de beperking van geschreven teksten tot het Latijn, de voertaal die vooral door geestelijken werd gebruikt.* |
| Wie had in het Frühes Mittelalter de mogelijkheid om te schrijven, en in welke taal werden teksten opgeschreven?** | In het Frühes Mittelalter konden voornamelijk geestelijken schrijven, en teksten werden voornamelijk in het Latijn opgeschreven.* |
| Wat voor soort teksten domineerden in het Frühes Mittelalter?** | In het Frühes Mittelalter domineerden vooral geestelijke en religieuze teksten, hoewel er soms ook heidense teksten werden gevonden. |
| Waarom werden sommige teksten in het Frühes Mittelalter naar de "volkstaal" vertaald?** | Soms werden teksten naar de "volkstaal" vertaald vanwege het grote aantal verschillende dialecten, wat resulteerde in veel verschillende versies van dezelfde tekst.* |
| Welke taal werd gesproken in het Frühes Mittelalter, en wat is een voorbeeld daarvan?** | In het Frühes Mittelalter werd het Althochdeutsch gesproken. Een voorbeeld is het "Hildebrandslied", een niet-religieus literair werk. |
| Wat is het "Vater Unser" en welke rol speelde het in het Frühes Mittelalter?** | Het "Vater Unser" is het Onze Vader-gebed. In het Frühes Mittelalter was het een voorbeeld van religieuze teksten die werden opgeschreven.* |
| Waarom waren er veel verschillende dialecten in het Frühes Mittelalter, en hoe beïnvloedde dit de verspreiding van teksten?** | Er waren veel verschillende dialecten in het Frühes Mittelalter, wat resulteerde in veel versies van teksten. Dit maakte de verspreiding en interpretatie van teksten complex |
| Wat is de kern van de Verlichting (1700-1780)?** | De kern van de Verlichting omvatte het bevorderen van kritisch denken, rationaliteit (Vernunft / Ratio / Rede), en het streven naar zelfbewuste, kritische, en verantwoordelijke burgers.* |