click below
click below
Normal Size Small Size show me how
Bioprocesowa - W7&8
Wykład 7 i 8
| Question | Answer |
|---|---|
| Rodzaje sterylizacji termicznej | Okresowa (suszarki, autoklawy), ciągła (przepływowe wymienniki ciepła) |
| Na czym polega bezpośrednia sterylizacja okresowa? | Bezpośrednie wprowadzenie pary wodnej do sterylizowanego urządzenia (przewody, fermentory (puste, napełnione) |
| Na czym polega pośrednia sterylizacja okresowa? | Para wodna w płaszczu lub wewnętrzna wężownica fermentora (fermentory wraz z pożywką) |
| Na czym polega przeponowa sterylizacja ciągła? | Występuje przegroda poprzez którą następuje wymiana ciepła. |
| Na czym polega bezprzeponowa sterylizacja ciągła? | Bezprzeponowe wprowadzenie pary do medium sterylizowanego. |
| Jak sterylizuje się mleko metodą bezprzeponową? | Kontakt produktu może mieć miejsce w wyniku wtrysku pary do strumienia, np. mleka w tzw. iniektorze zainstalowanym w rurociągu lub w komorze infuzyjnej wypełnionej parą, do której wtryskuje się mleko. |
| Oziębienie próżniowe | Wprowadzenie odgrzanej cieczy do komory próżniowej. Ciśnienie odpowiada temperaturze nasycenia pary wodnej równej żądanej końcowej temperaturze ochłodzenia produktu. Ciecz wrze kosztem ciepła przegrzania. |
| Ogrzewanie przeponowe - aparaty pracujące w przeciwprądzie | Czynniki biorące udział w wymianie ciepła przepływają wzdłuż dzielącej je ścianki w kierunkach odwrotnych |
| Ogrzewanie przeponowe - aparaty pracujące we współprądzie | Czynniki biorące udział w wymianie ciepła przepływają wzdłuż dzielącej je ścianki w tych samych kierunkach |
| Ogrzewanie przeponowe - aparaty pracujące w prądzie mieszanym | Jeden z czynników przepływa tylko w jednym kierunku, natomiast drugi czynnik przepływa raz w jednym, raz w drugim kierunku |
| Ogrzewanie przeponowe - aparaty pracujące w prądzie krzyżowym | Kierunku przepływu czynników są do siebie prostopadłe |
| Jakie niekorzystne zjawiska mogą zajść przy sterylizacji pożywek? | Karmelizacja roztworów cukru, denaturacja białek (źródło azotu), dezaktywacja witamin, czynników wzrostowych, reakcje aldoz z aminokwasami i innymi związkami zawierającymi grupy aminowe, polimeryzacja nienasyconych aldehydów, hydroliza związków |
| Jak zapobiega się niekorzystnym zjawiskom podczas sterylizacji pożywek? | Oddzielna sterylizacja poszczególnych grup substratów, regulacja pH, sterylizacja ciągła |
| Jakie są zalety sterylizacji ciągłej? | Skrócenie czasu procesu (wyższe temp. ok 140 °C), kontrola czasu kontaktu oraz temperatury, mniejsze zużycie energii, większa wydajność, mniejsza degradowalność składu pożywki (krótki czas procesu sterylizacji) |
| Jak klasyfikuje się techniki hodowlane ze względu na sposób prowadzenia procesu? | Hodowle okresowe, hodowle okresowe z ciągłym dozowaniem pożywki, hodowle ciągłe |
| Hodowla okresowa (batch culture) | System zamknięty - określona ilość pożywki. |
| Jakie występują etapy wzrostu populacji w hodowli okresowej? | Faza adaptacji, przyspieszenie wzrostu, wzrost wykładniczy, hamowanie wzrostu, faza stacjonarna. Należy zakończyć hodowlę na etapie hamowania wzrostu. |
| Na czym polega hodowla okresowa? | 1.Załadowaniu pożywki do fermentora, 2.Wysterylizowaniu pożywki i fermentora, 3.Zaszczepienie materiału posiewowego 4.Namnażanie mikroorganizmów |
| Zalety hodowli okresowej? | Prostota prowadzenia operacji, łatwość utrzymania warunków jałowych |
| Wady hodowli okresowej | Niska produkcyjność procesu, brak możliwości regulacji stężenia substratu |
| Kiedy używa się hodowli okresowych? | Do namnażania biomasy mikroorganizmów, produkcji pierwotnych produktów metabolizmu (wytwarzanych w czasie wzrostu wykładniczego), wtórnych produktów metabolizmu uzyskiwanych w fazie stacjonarnej. |
| Hodowla z okresowym zasilaniem (fed batch culture) | Biomasa akumulowana = biomasa dopływająca + przyrost biomasy - komórki martwe |
| Hodowla półokresowa? | Hodowla okresowa z ciągłym dozowaniem pożywki do fermentora. Objętość czynna fermentora jest zmienna. |
| Jakie są dwa sposoby prowadzenia procesu w hodowli półokresowej? | Ze stałym natężeniem pożywki lub ze stałym stężeniem w fermentorze substratu limitującego wzrostu (zmienne natężenie dopływu pożywki). |
| Czym charakteryzuje się hodowla półokresowa gdzie natężenie dopływu pożywki jest stałe? | Początkowo wzrost ma charakter wykładniczy (duże stężenie substratu), Potem substrat w całości przekształcany jest w biomasę - wzrost linowy. Wzrost liniowy - ogólna ilość biomasy w fermentorze przyrasta liniowo z czasem. |
| Czym charakteryzuje się hodowla półokresowa gdzie stężenie substratu limitującego wzrost jest stałe (natężenie dopływu pożywki jest zmienne)? | Wzrost prędkości zasilania przekłada się na przyrost biomasy w reaktorze. Utrzymanie stałego stężenia substratu wymaga wykładniczego zwiększania natężenia zasilania. |
| Na czym polega powtarzalna hodowla półokresoa? | Opróżnienie fermentora do objętości Vo (brak kolejnego procesu adaptacji). |
| Zalety hodowli półokresowej | Duża elastyczność prowadzenia hodowli, możliwość kontrolowania stężenia substratu, możliwość automatyzacji procesu |
| Wady hodowli półokresowej | Konieczność jałowego dozowania pożywki, niebezpieczeństwo degeneracji szczepu w hodowlach wielokrotnych |
| Przykłady hodowli półokresowej | Produkcja drożdży piekarskich, produkcja penicyliny |
| Hodowla ciągła | Fermentor przepływowy zasilany pożywką, płyn pofermentacyjny z biomasą odprowadzany w sposób ciągły |
| Czym charakteryzuje się hodowla ciągła? | Natężenie dopływu pożywki=natężenie odbioru płynu z fermentora. Szybkość odprowadzania biomasy z reaktora=szybkość jej przyrostu w bioreaktorze |
| Jakie są ograniczenia hodowli ciągłej? cz. 1 | Stężenie biomasy w fermentorze jest proporcjonalne do stężenia substratu w strumieniu wlotowym. Wraz ze wzrostem przepływu przez fermentor wzrasta stężenie substratu w strumieniu odpływowym, maleje zaś stężenie biomasy . |
| Jakie są ograniczenia hodowli ciągłej? cz. 2 | Szybkość przepływu nie może być większa od maksymalnej szybkość wzrostu. Stężenie substratu limitujące wzrost w strumieniu opuszczającym reaktor, nie może być większe od tężenia w strumieniu dopływającym do rektora. |
| Kiedy w hodowlach ciągłych osiąga się maksymalną produkcyjność? | Maksymalna produkcyjność - przepływy bliskie wymywaniu Hodowle ciągłe prowadzi się w warunkach suboptymalnych. |
| Czym jest efekt przemiany podstawowej, obecny w hodowli ciągłej dla małych szybkości wzrostu? | Zużywanie przez komórki część energii na podtrzymanie funkcji życiowych. |
| Co definiuje właściwą szybkość wzrostu w przypadku hodowli ciągłej? | Właściwa szybkość wzrostu=szybkość rozcieńczania. |
| Kiedy stosujemy hodowlę ciągłą? | Otrzymywanie biomasy, otrzymywanie metabolitów wtórnych, mikroorganizmy rosną w środowisku o najwyższym stężeniu produktów metabolizmu |
| Na czym polega hodowla ciągła z recyrkulacją biomasy? | Separator-umożliwia zawracanie biomasy do fermentora |
| Jakich technik używa się do wydzielania biomasy mikroorganizmów? | Filtracja, flokulacja i sedymentacja, wirowania |
| Jakiej wielkości pory zatrzymują bakterie w przypadku filtracji? | 0.1- kilkunastu μm |
| Jakiej wielkości pory zatrzymują wirusy w przypadku filtracji? | 0.02-0.3 μm |
| Jakiej wielkości pory zatrzymują drożdże w przypadku filtracji? | 20 μm |
| Jakie rodzaje filtracji używane są do filtracji biomasy? | Filtracja plackowa, objętościowa, dynamiczna. |
| Filtracja plackowa | Cząsteczki stałe zatrzymywane są na placku filtracyjnym wytworzonym na przegrodzie filtracyjnej. |
| Zastosowanie filtracji plackowej | Wydzielenie grzybni, drożdży, bakterii poddanych flokulacji, krystalicznych metabolitów, precypitatów. |
| Wady filtracji plackowej | Duża ściśliwość osadów związków biologicznych. mała przepuszczalność osadów, lepkość zawiesiny wzrasta wraz ze wzrostem jej stężenia |
| Rodzaje wirowania używane do wydzielania biomasy | Wirówki sedymentacyjne (otrzymanie zagęszczonej zawiesiny biomasy). Wirówki filtracyjne (końcowe wydzielenie biomasy lub stałych produktów biosyntezy) |
| Jakiej techniki używa się do wydzielania drożdży z płynu pohodowlanego? | Filtracji |
| Jakiej techniki używa się do wydzielania grzybów z płynu pohodowlanego? | Filtracji |
| Jakiej techniki używa się do wydzielania bakterii z płynu pohodowlanego? | Wirowania |
| Metody usuwania kwasów nukleinowych z biomasy mikroorganizmów | Hydroliza alkaliczna, ekstrakcja, hydroliza enzymatyczna, wykorzystanie enzymów endogennych |
| Hydroliza alkaliczna a usuwanie kwasów nukleinowych z biomasy mikroorganizmów | Metoda szybka, prosta, ale powoduje straty masy i wartości odżywczych |
| Ekstrakcja a usuwanie kwasów nukleinowych z biomasy mikroorganizmów | Szybka i prosta metoda, umożliwia usunięcie spolimeryzowanego RNA, ale powoduje straty masy i azotu, konieczne jest usuwanie resztek rozpuszczalnika |
| Hydroliza enzymatyczna a usuwanie kwasów nukleinowych z biomasy mikroorganizmów | Szybka i prosta metoda, droga (wysoki koszt RNAzy) |
| Wykorzystanie enzymów endogennych a usuwanie kwasów nukleinowych z biomasy mikroorganizmów | Dezintegracja komórek oraz inkubacja (15-20 min.) w obecność chlorku sodowego (dodatek 0,1% soli - redukcja RNA o 75%), następnie precypitacja białek (schłodzenie do T <30C lub pH poniżej 5 (HCl) -precypitat białkowy jest filtrowany, przemywany, suszony. |
| W jakich przypadkach należy dezintegrować ściany komórkowe? | Gdy metabolity nie wydzielane do płynu hodowlanego |
| Jak dezintegruje się komórki zwierzęce? | Mechaniczne metody: homogenizatory, młyny |
| Jak dezintegruje się ściany komórkowe w skali przemysłowej? | Metoda ciśnieniowa lub mielenie w młynach kulowych |
| Na czym polega dezintegracja ścian komórkowych poprzez homogenizatory ciśnieniowe? | Schłodzenie zawiesiny kom. do 4- 5 °C - rozpad kom. podczas ekspansji zawiesiny przy wypływie przez dyszę pod ciśnieniem (60 – 120 MPa). Przyrost T o ok. 2,2-2,4 °C na każde 10 MPa -ponowne schłodzenie płynu po rozprężeniu -proces powtarza się . |
| Na czym polega dezintegracja ścian komórkowych poprzez młyny kulkowe? | Niszczenie ścian komórkowych - zbudowane z poziomych bębnów z wypełnieniem kulkami szklanymi o średnicy 0,3-0,4 mm |
| Jak dezintegruje się ściany komórkowe w skali półtechnicznej i laboratoryjnej | Dezintegratory ultradźwiękowe, metody enzymatyczne, zamrażanie i rozmrażanie, operacje termiczne i suszenie, szok osmotyczny, metody chemiczne, metody biologiczne |
| Na czym polega działanie dezintegratorów ultradźwiękowych? | Energia ultradźwięków – efekt kawitacji działający destrukcyjnie na komórki |
| Na czym polega działanie metod enzymatycznych na dezintegrację komórki? | Enzymy proteolityczne rozkładają ściany komórkowe, czynniki sprzyjające autolizie komórkowej: sole nieorganiczne, środki powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki organiczne |
| Jakie metody chemiczne stosuje się do dezintegracji komórki? | Działanie ługów, kwasów, detergentów, antybiotyków, rozpuszczalników organicznych |
| Jakie metody biologiczne stosuje się do dezintegracji komórki? | Liza fagami, substancje hamujące syntezę błony komórkowej |
| Jakie metody stosuje się do zagęszczania roztworów? | Zagęszczanie termiczne, ekstrakcja, ultrafiltracja, odwrócona osmoza, precypitacja |
| Od czego zależy rozpuszczalność białek? | Rozpuszczalność białek zależy od temperatury i obecności precypitanta |
| W obecności jakich związków precypitują kwasy nukleinowe? | Sole manganu, siarczan streptomycyny, siarczan protaminy, polietylenoimina |
| W obecności jakich związków precypitują białka? | Siarczan sodu, siarczan amonu, rozpuszczalniki organiczne (etanol, metanol, izopropanol), polimery (polietylenoglikol, polietylenoimina) |
| W jakich przypadkach stosuje się krystalizację do zagęszczania? | Oczyszczanie związków o małej masie cząsteczkowej, np. kwasy organiczne, aminokwasy, antybiotyki. |
| Przykłady zagęszczania przez krystalizację | Kwas cytrynowy krystalizuje z roztworu wodnego, penicylina G z alkoholu w wyniku dodania octanu potasu |
| Biomasa | Oznacza substancje organiczne komórek roślinnych, zwierzęcych i mikroorganizmów. |
| Zalety przemysłowej produkcji białek | Szybszy wzrost biomasy mikroorg. w porównaniu z roślinami i zwierzętami, więcej białek (do 80% w suchej masie), wysoka wydajność, zajmowanie małej przestrzeni przez instalacje, niezależność od zmian pogody itp. możliwość wzbogacenia w aa egzogenne |
| Efekt Crabtree’ego | Zjawisko związane z metabolizmem drożdży polegające na produkcji etanolu (fermentacji) w warunkach tlenowych, przy wysokim stężeniu glukozy. |
| Melasa | Ciemnobrązowa, gęsta ciecz, gęstość 1400 kg/m3, produkt uboczny przemysłu cukrowego (przetwórstwo buraków cukrowych, trzciny cukrowej), skład melasy zależy od: uprawy gleby, warunków klimatycznych, nawożenia, składowania buraków i melasy |
| Jak przygotowuje się melasę do hodowli drożdży piekarskich? | Zakwaszanie kwasem siarkowym (pH 4) w 120-125 °C, 1 min. Wytrącenie składników nieorganicznych i zawiesin, dodanie składników mineralnych (sole amonowe, fosforany, siarczan magnezu), wytrącone osady wydzielane są przez sedymentację lub wirowanie |
| Źródła enzymów | Organy zwierzęce, rośliny, mikroorganizmy |
| Jakie dwa gatunki mikroorganizmów dominują jako źródła enzymów? | Bakterie Bacillus, grzyby mikroskopowe Aspergillus |
| Zwierzęce źródła enzymów | Ściany żołądków zwierząt-podpuszczka, wątroba bydlęca-enzymy proteolityczne (pepsyna, trypsyna) |
| Roślinne źródła enzymów | Kiełkujące ziarna różnych zbóż (tzw. słód) –źródło preparatów amylolitycznych. z drzewa Carica papaya-papaina, sok fig-ficyna |
| Jakie występują formy preparatów enzymatycznych | Roztwory o różnym stopniu zatężenia, preparaty stałe, unieruchomione enzymy, unieruchomione całe komórki |
| Czym charakteryzują się ciekłe preparaty enzymatyczne? | Zatężenie przez ultrafiltrację bądź w wyparkach próżniowych, im mniejsze jest zatężenie tym mniejsza jest jego trwałość i czystość. Wady: konieczność transportowania i przechowywania dużych objętości płynu |
| Czym charakteryzują się stałe preparaty enzymatyczne? | Stabilny, zdatny do dłuższego przechowywania, preparat od dużej aktywności. Do suszenia stosuje się: suszarnie próżniowe, suszarnie rozpyłowe, liofilizację. Wypełniacz z cechą stabilizatora enzymu: skrobia, chlorek sodu, żelatyna, bentonit. |
| Czym charakteryzują się unieruchomione enzymy? | Zmniejszenie kosztów - redukcja wydzielania i oczyszczania enzymów głównie wewnątrzkomórkowych. Wielokrotne użycie enzymów, unieruchomione enzymy wykazują większą stabilność i efektywność działania, wolniej się dezaktywują. |