Help
Options
Didn't know it?
click below
click below
Knew it?
click below
click below
Don't Know
Remaining cards (0)
Know
retry
shuffle
restart
0:00
Embed Code - If you would like this activity on your web page, copy the script below and paste it into your web page.
Normal Size Small Size show me how
Normal Size Small Size show me how
BIOFIZIKE
4 - Termodinamika
| Question | Answer |
|---|---|
| C’eshte termodinamika | Pjese e fizikes e cila merret me studimin e te giitha llojeve te shnderrimit te energjise mekanike ne nxehtesi dhe shnderrimet e nxehtesise ne lloje tjera |
| Cka quajme parime termodinamike | Ligjet baze te termodinamikes |
| Cka thote ligji i pare i termodinamikes | Energjia e cila perfshine nxehtesine ruhet dmth nje forme e energjise mund te shnderrohet ne nje tjeter por energjia as nuk mund te krijohet e as te humbet |
| Cka nenkuptojme me ligjin e pare termodinamik | Sasia totale e energjise ne univers eshte konstante |
| Cili eshte formulimi me i thjeshte i ligjit te dyte termodinamik | Ndryshimi spontan ne natyre ndodh nga nje gjendje e rregullit ne nje gjendje crregullimi |
| C'eshte sistemi termodinamik | Sistemi i trupave ose grimcave ne te cilin ndodhin procese te lidhura me shnderrimin e nxehtesise ne lloje tjera te energjise dhe anasjelltas |
| Permend disa shembuj te sistemit termodinamik | Gazi, lengu, trupi i ngurte, organizmi i njeriut, etj |
| Cka quajme sistem te mbyllur termodinamik | Sistemi ne te cilin kushtet jane te tilla qe nuk mund te vije deri te shkembimi i asgjeje e as te energjise quhet sistem i izoluar-mbyllur |
| Cka quajme sistem adiabatik | Sistemi i mbyllur vetem per nxehtesine |
| Cka quajme sisteme te hapura | Sistemet qe me rrethinen shkembejne energji dhe vlera materiale te tjera |
| Kush ben pjese ne sistemet e hapura | Biosistemet |
| Cka quajme gjendje termodinamike te sistemit ne kuptim te ngushte | Gjendja e cila ndodhet ne ekuilibrin termik |
| Cka quajme gjendje termodinamike te sistemit ne kuptimin e pergjithshem | Sistemi ndodhet ne gjendje te caktuar termodinamike nese cdo pjese e tij ndodhet ne ekuiliber termik. Per sistemin ne teresi vlen ky pohim |
| Cka quajme ekuiliber termodinamik | Ate lloj te gjendjes termodinamike te sistemit ne te cilin arrin sistemi i zoluar me kalimin e nje kohe mjaft te gjate, ne kete rast sistemi merr temperaturen e rrethit |
| Nga cfare parametrash karakterizohet sistemi termodinamik | p,V dhe T |
| Si jane parametrat e sistemit termodinamik ne gjendje ekuilibruese | Keta parametra nuk nderrohen pra mbeten konstante |
| Cka quajme proces termodinamik | Kalimin e sistemit termodinamik nga nje gjendje ne tjetren |
| Kur nje proces termodinamik quhet rrethor-cikel ose i mbyllur | Nese vlerat e te gjithe parametrave te sistemin ne gjendjen fillestare jane te barabarte me ato ne gjendjen e fundme atehere procesi quhet rrethor-cikel ose i mbyllur |
| Cilat procese quhen termodinamike | Dukurite fizike perkatesisht termodinamike te te cilat nderrojne koordinatat e gjendjes se ekuilibrit te sistemit |
| Ne sa drejtime mund te realizohet procesi termodinamik | Ne dy drejtime |
| Kur procesi eshte kthyes | Duke kaluar neper pikat koordinatave shume te peraferta, pa bere nderrime ne sistemin e trupave te jashtem e qe mund te kthehet perseri ne gjendjen fillestare quhet proces kthyes |
| Kur procesi eshte jokthyes | Kur koordinatat e sistemit nderojne ne menyre te atille qe sistemi asesi nuk arrin qe te kthehet ne koordinatat fillestare |
| A jane proceset reale termodinamike te kthyeshme | Te gjitha jane te pakthyeshme por per qellime thjeshtimi te problemeve te termodinamikes, futet kuptimi i proc termodinamike te kthyeshme, pra kuptimi mbi procesin e kthyeshem eshte vetem nje idealizim |
| Cka mundeson kuptimi mbi procesin e kthyeshem | Lehteson studimin e proceseve reale sepse ne te shumten e rasteve proceset reale mund ti konsiderojme te kthyeshme |
| Ne sa menyra mund te veproje nje sistem i perbere nga cfaredolloj grimcash me mjedisin e jashtem | 4 menyra: duke thithur ose leshuar nxehtesi duke kryer ose duke perfituar pune |
| Cka shpjegon parimi i pare i termodinamikes | Shkembimet e energjise midis nje sistemi dhe mjedisit jashte tij AU=Q-A |
| Cka pasqyron parimi i pare i termodinamikes | Bilancin energjetik te shnderrimeve te energjise nga nje forme ne nje tjeter |
| Per cilat raste e shfrytezojme parimin e pare energjetik | -nxehja ne nje vellim konstant -shnderrimi izotermik -shnderrimi pa shkembin nxehtesie -shnderrimi rrethor |
| Si eshte sistemi te nxehja ne nje vellim konstant | Sistemi thith nxehtesi por nuk kryen pune pra AV=0 AU=Q Kur gazi merr nxehtesi, Q eshte pozitive dhe AU eshte pozitive ndersa kur gazi ftohet, energjia e brendshme eshte negative |
| Si eshte sistemi te shnderrimi izotermik | Temperatura e sistemi dhe energjia e brendshme mbeten konstante pra AU=0, prandaj Q=A |
| Si eshte sistemi te shnderrimi pa shkembim nxehtesie | Sistemi eshte adiabatik pra Q=0, prandaj AU=-A Nese shnderrimi eshte zgjerim adiabatik atehere A eshte pozitive dhe AU eshte negative Gjate nje ngjeshje adiabatike A eshte negative atehere AU eshte pozitive |
| Si eshte sistemi gjate shnderrimit rrethor | Gjate nje shnderrimi rrethor gazi kalon ne nje seri gjendjesh te barspeshes por gjendja perfundimtare eshte e njejte me ate fillestare prandaj AU=0, pra Q=A |
| A jane identike shnderrimet pune->nxehtesi dhe nxehtesi->pune | Shnderrimi i pare nuk ka asnje kufi, e gjithep una e kryer mbi nje sistem eshte e mundur te shnderrohet ne nxehtesi Shnderrimi idyte eshte i kufizuar, jo e gjithe energjia e dhene nje sistemi mund te kthehet ne pune |
| Cka thote perkufizimi Tomson dhe Plank | Eshte i pamundur perpetum mobile e llojit te dyte |
| Shpjego formulimin e Kelvinit | Eshte e pamundur te realizohet nje shnderrim ne te cilin rezultati i vetem te jete vetem shnderrimi ne pune i nxehtesise se marre nga nje burim i ngrohte |
| Cila fjale nenvizohet te formulimi i Kelvinit | "vetem" sepse nxehtesia mund te shnderrohet e gjitha ne pune nese merren parasysh edhe dukuri te tjera |
| Ku mbeshtetet formulimi i Kelvinit | Ne faktin qe nje humbje e nxehtesise eshte nje fakt i paevitueshem |
| Shpjego formulimin e Klauziusit | Eshte e pamundur te realizohet nje shnderrim ne te cilin i vetmi rezultat te jete kalimi i nxehtesise nga nje trup me temperature te dhene tek nje tjeter me temperature me te larte se i pare |
| Cila fjale nenvizohet te formulimi i Klauziusit | "i vetmi rezultat" sepse nxehtesia mund edhe te kaloje nga nje trup i ftohte ne nje te ngrohte por me kushtin qe te zhvillohet edhe nje dukuri tjeter |
| Permend nje shembull qe i perkon formulimit te Klauziusit | Psh ne frigorifer nx kalon nga pjesa e brendshme e frigoriferit, jashte, ku temp eshte me e larte por kjo nuk eshte e vetmja dukuri sepse eshte e shoqeruar me thithjen e nje energjie elektrike nga ana e makines, pra kalimi i nx nuk eshte i vetvetishem |
| Cka shpreh formulimi i Klauziusit | Shpreh qe proceset natyrore evoluojne spontanisht ne nje kah i cili nuk mund te kthehet ne te kundert pa shpenzuar energji |
| Shpjego formulimin e Sadi Carnot | Nuk mund te konstruktohet nje makine qe plotesisht ta shnderroje nxehtesine ne pune |
| Si shenohet nxehtesia qe shnderrohet ne pune | AQ |
| Cka quajme koeficient te rendimentit te makines termike | Raporti i punes se dobishme dhe nxehtesise qe i komunikohet sistemit punues termodinamik n=A/Q1 = Q1-Q2 / Q1 |
| Sa eshte koeficienti i rendimentit te makines termike perhere | Me i vogel se 1 pra n<1 n=T1-T2 / T1 |
| Si e fitojne energjine organizmat e gjalle | Energjine potenciale e fitojne me ushqim |
| Cka ndodh me energjine potenciale qe e fitojne ogranizmat e gjalla me ushqim | Nje pjese e kesaj energjie shnderrohet ne forma te ndryshme te energjise (pune, elektricitet,etj) ndersa pjesa tjeter clirohet ne forme te nxehtesise |
| Cili ishte njeri nga te paret qe paraqiri ligjin e ruajtjes se energjise | Robert Mayer i cili sugjeroi qe ne trup ekziston nje ekuiliber i saskte i energjise te cilen ai e quajti force |
| Nga kush ekuilibrohet energjia e cliruar nga ushqimi | Nga nxehtesia e humbur e trupit dhe puna e bere nga trupi |
| Si e merr trupi energjine | Ne lidhjet kimike te molekulave te ushqimit dhe e shnderron ate ne nxehtesi, nese pesha dhe temperatura e trupit mbeten konstante dhe nese trupi nuk kryen asnje pune te jashtme, E e fituar ne trup eshte e barabarte me E e nxehtesise qe largohet nga trupi |
| Cka eshte energjia termike e brendshme | AU eshte produkt i mases dhe nxehtesise specifike,E kimike te ruajtur ne indet e trupit |
| Cka konsistojne aktivitetet e njeriut per sa i perket energjise | Ngrenie, pune dhe refuzim te nxehtesise se tepert me nae te mekanizmave te ndryshem ftohes |
| Sa duhet te jete kohemarrja e E gjate nje periduhe te caktuar nese AU dhe E kimike mbeten konstante | Duhet te jete e barabarte me shumen e punes se bere dhe nxehtesine e humbur nga trupi |
| Cka nenkupton nje cekuiliber midis energjise se marre dhe prodhimit | Nenkupton nje ndyrshim ne shumen E kimike+AU |
| Cka mendojne fiziologet per E kimike qe mundeson funksionimin e muskujve | Disa -> Ek depozitohet ne trajten e Ep gjate fazes se relaksionit te muskulit qe shnderrohet ne pune gjate fazes se tkurrjes, te tjere mendojne se Ek furnizon drejtperdrejte E e nevojshme per kontraktimin dhe qe relaksioni eshte dukuri pasive e paster |
| A ka muskuli rendiment te kufizuar | Jo nuk ka rendiment te kufizuar prandaj mund te percaktohet (ne perqindje) nga: n=100*(puna e dobishme e kryer/energjia totale e perdorur)=100(A/|AU|)=100(A/|Q-A|) |
| Nga kush varet rendimenti i musulit | Prej nxehtesise se cliruar, si dhe vlera e rendimentit varen mbi te gjitha nga tipip i muskulit dhe nga lloji i punes qe kryhet prej tij |
| Cilen forme te energjise mund te shfrytezoj trupi | Nga te gjitha format e ndryshme te energjise, trupi mund te shfrytezoj vetem energjine kimike te lidhjes se molekulave qe perbejne ushqimin |
| Perse trupi mund te shfrytezoj vetem energjine kimike | Sepse nuk ka nje mekanizem per te kthyer format e tjera te energjise ne pune |
| Cili eshte burimi perfundimtar i energjise per jeten ne Toke | Dielli |
| Si krijojne rregull sistemet e gjalla | Sistemet e gjalla krijojne rregull nga crregullimi relativ psh duke sintetizuar molekula te medha komplekse nga nen-njesite e rregulluara rastesisht, mund te duket se shkelin rregullin e dyte termodinamik [pr nuk eshte ashtu |
| Cilat produkte jane me te crregulluara se sa ushqimi i marre | Produktet e mbetjeve te eliminuara jane dukshem me te crregulluara |
| Ne cka shnderrohet E kimike e konsumuar nga trupi | Shnderrohet ne energji te crregulluar te nxehtesise |
| Cka quajme entropi | Sasia e crregullimit ne nje sistem mund te shprehet ne menyre sasiore me ane te nje koncpeti te quajtur entropi |
| Cilit ligj i bindet procesi total i jetes | Ligjit te dyte termodinamik |
| Cfare shqetesime paraqesin sistemet e jeteses dhe perse | Shqetesime ne rrjedhen drejt crregullimit, ata e mbaje veten te rregullt/stabil ne kurriz te mjedisit |
| Kur dhe kush zhvilloi nje formulim sasior per sasine e informacionit te disponueshem ne nje sistem te caktuar | 1940, Claude Shannon |
| Sa eshte entropia e Shannon | S=- Epi*logpi |
| Cka paraqet pi te formula e Shannon dhe shenja - | pi-> gjasa qe i takon gjendja-i e sistemi - ->per te patur vlere pozitive te entropise qe varet nga vlera logaritmike pi |
| A kemi rritje apo zvogelim te entropise pas marrjes se cdo informacioni | Pas cdo marrje te informacionit kemi zvogelim te entropise se sistemit |
| Cila barazi eshte themelore ne teorine e informacionit | S=-Epi*logpi |
| Cka pershkruan entropia e Shannon | Entropia e Shannon e cdo i-gjendjeje te sistemi pershkruan entropine e Hertley-it |
| Nga kush varet entropia e sistemit | Nga numri i mundshem i gjendjeve te sistemit-i dhe shperndarjes se gjases se gjendjeve |
| Kush e dha kuptimin e entropise ne fizike | Claususi kur sqaroi proceset kthyese termodinamike dhe jo kthyese |
| Cfare tendence kane proceset termodinamike ne entropine | Tendence per entropi te rritur- entropi maksimale |
| Si mund te ulet entropia ne nje lokalitet te caktuar | Nese energjia dhe informacioni jane ne dispozicion, entropia ne nje lokalitet te caktuar mund te ulet me sasine e informacionit te disponueshem per t'u perfshire ne procesin e porositjes |
| Si mun te krijohet rendi ne nje sistem te crregullt | Nga puna qe drejtohet nga informacioni i duhur |
| Cili ligj eshte i vlefshem sa i perket entropise | Ligji i dyte termodinamik - entropia e pergjithshme e universit rritet |
| Cka shkakton puna e kerkuar per te kryer renditjen | Shkakton crregullim me te madh ne mjedis se sa rendi qe u krijua ne vete sistemin |
| Ku permbahen informacioni i kerkuar per funksionimin e organizmit | Permbahet ne strukturen e nderlikuar te ADN-se |
| Nga kush perbehet ADN-ja e njeriut | Nga rreth nje miliard njesi molekulare ne nje sekuence te percaktuar mire |
| Cka udheheq informacioni ne ADN | Duke shfrytezuar E e marre nga ushqimi qe konsumohet nga organizmi, informacioni ne ADN udheheq mbledhjen e proteinave dhe enzimave te ndryshme te nevojshme per funksionimin e organizmit |
| Pasoje e kujt eshte vetia qe disa fenomene ne natyre jane te pakthyeshme | Pasoje e levizjes se crregullt te molekulave te atij fenomeni, prandaj themi se ne natyre me i besueshem eshte "kaosi" se sa rregulli |
| Nga cila gjuhe rrjedh fjala entropi | Rrjedh nga greqishtja (entropia-shnderriim, transformim_) |
| Kush e perdori madhesine fizike te pare-entropine | 1854 KLauziusi |
| C'eshte entropia | Madhesi fizike, e cila paraqet masen se sa nje sistem eshte i crregullt(kaotik) |
| Me cka shenohet entropia | Me germen S |
| Cka eshte ndryshimi i entropise ne nje sistem te hapur | dS ne nje sistem te hapur eshte rezultat i proceseve te pakthyeshme qe zhvillohen brenda vete sistemit dhe i shkembimit te mases dhe energjise se sistemit me mjedisin |
| Sa eshte ndryshimi i plote i entropise nese dSb-ndryshimi i entropise si rezultat i proceseve brenda sistemit dhe dSj-ndryshimi per shkak te shkembimeve me mjedisin | dS = dSb + dSj |
| Cka ndodh me entropine e nje sistemi te hapur qe jane ne gjendje te qendrueshme | Shkembimi i masses dhe energjise se sistemit me mjedisin e con ne zvogelimin e entropise, pra sistemi nga keto shkembime merr nje ndryshim negativ entropie ASj < 0 sDj<0 dhe |dSj|>dSb |
| Cili eshte raporti i shpejtesise se ndryshimit te entropise ne proceset qe ndodhin te sistemet e hapura | dS/dt = dSb/dt + dSj/dt |
| Te cilat gjendje entropia eshte konstante | Te gjendjet e qendrueshme, atehere dS/dt=0 atehere dSb/dt=-dSj/dt |
| Cilat procese jane te pakthyeshme | Proceset reale qe zhvillohen ne sistemet e hapura jane te pakthyeshme dmth dSb > 0 dhe dSb/dt > 0 atehere dSj < 0 ose dSj/dt < 0 |
| Cka eshte negaentropia | Sistemi ushqehet nga jashte me entropi negative ose me negaentropi |
| Si sigurohet gjendja e qendrueshme e sistemit te hapur | Nga njera ane kemi degradim te E se sistemit, per shkak te proc te pakthyeshme qe zhvillohen brenda tij ASb>0, nga ana tjeter sistemi "ushqehet" me negaentropi ose ndryshe E e tij gradohet duke siguruar ne kete menyre gjendjen e qendrueshme te sistemit |
| Cka ndodh me entropine gjate krijimit te organeleve qelizore | Entropia zvogelohet AS<0, qe nga dS/dt<0 si dhe dSj/dt<0 por edhe |dSj|>dSb |
| Me cfare entropie shoqerohen bashkimet kimike | Bashkimet kimike shoqerohen ne pergjithesi me zvogelim entropie |
| Cka shkakton evoluimi i qenieve te gjalla | Con drejt ndryshimit te strukturave githnje dhe me te rregullta, shume me te afta per te funksionuar ne mjediset e tyre |
| Kush qendron ne themel te krijimit te rregullsise ne proceset biologjike | Fotosinteza 6CO2 + 12H2O + drite + klorofile -> 6O2 + C6H12O6 + 6H2O + klorofile |
| Si reagon entropia e nje sistemi te izoluar | Entropia tenton qe te rritet gjithnje |
| Perse eshte me rendesi qe sistemet te mbahen te izluar | Sepse nxehtesia qe vjen nga jashte mund te nderroje entropine |
| Si percaktohet nje sistem kaotik | Si nje sistem qe eshte shume i ndjeshem ndaj kushteve fillestare |
| Per cka perdoret fjala "kaos" | Si "nje gjendje konfuzioni ose crregullimi te plote" nje mungese totale e organizmit ose rendit |
| Cka quajme kaos percaktues | Kaosi ne kontekstin e shkences nuk eshte i rastesishem. Procesi mund te afrohet ne menyre me sistematike. Procesi mund te modelohet nga ekuacione matematikore dhe ne nje fare mase te afrohet ne menyresasiore, ky lloj kaosi quhet kaos percaktues |
| Nga kush drejtohen hapat individual ne nje proces kaotik percaktues | Drejtohen nga ekuacione te njohura te fiikes klasike |
| Ne cka rezulton efekti i kombinuar sekuencial i shume nderveprimeve | Rezulton ne nje rezu;tat qe eshte i paparashikueshem |
| Cili eshte ndryshimi mes proceseve lineare dhe jolineare | Proce linear- ai ku pergjigja e sistemit eshte linear proporcionale me hyrjen. Kjo dmth nese hyrja dyfishohet edhe dalja dyfishohet, nese hyrja rritet me nje faktor 2, prodhimi rritet me shume ose me me pak se nje faktor 2 |
| Cfare pergjigje perfshine sistemi kaotik | Pergjigje jolineare |
| Cili eshte intervali mesatar midis rrahjeve te zemres nese ritmi mesatar i pulsit eshte 60 rrahje ne minute | Atehere intervali mesatar midis rrahjeve te zemres eshte 1/60=1sekonde |
| Si ndryshon intervali mesatar midis rrahjeve te zemres | Nga ngarkesa ne ritem zakonisht me +/-10% |
| Si mund te jete intervali kohor ndermjet rrahjeve ne momente te caktuara | Ne nje moment mund te jete 0.9s e rrahja tjeter mund te jete 1.1s me vone |
| Cka shfaqin ndryshimet ne rrahjet e zemres | Shfaqin ngjashmeri fraktale te vetvetes, karakteristike e nje sistemi kaotik percaktues, pra ndryshueshmeria ne rrahjet e zemres lidhet me shendetin |
| Cka tregon ndryshueshmeria e tepert e rrahjeve te zemres | Fibrilacione te zemres te cilat mund te jene vdekjeprurese |
| Cka tregon nje rrahje zemre qe nuk ka ndryshueshmeri | Pra kur intervali midis rrahjeve eshte pothuajse konstant shpesh tregon deshtim te zemres kongjestive ose ndonje semundje tjeter serioze te zemres |
| Cka tregon nje rrahje zemre ne nje interval normal kaotik | Tregon se zemra mund ti pergjigjet shpejt ndryshimeve te kerkesave ne sistemin e qarkullimit te gjakut |
| Cka zbulon ekzaminimi me i hollesishem i aspekteve te ndryshme te ecjes se nje personi te shendetshem | Zbulon variacione te vogla nga hapi ne hap ne aspektet e ndryshme te ecjes ; gjatesia e hapit; koha midis hapave; pozicionet relative te gjurit dhe nujeve te pelvikut si dhe presionet e ushtruara ne pjese te ndryshme te kembes |
| Cka shfaqin ndryshimet ne disa funksione brenda trupave | Shfaqin veti karakteristike te kaosit percaktues |
| Cka lejon ndryshueshmeria kaotike ne ecje e verejtur per individe te shendetshem | Lejon nje pershtatje te shpejte dhe te pershtatshme me streset e papritura te hasura ne procesin e ecjes |
| Si qendron ndryshueshmeria e ecjes se njererzve me crregullime neurodegjenerative | Eshte ulur, nje reduktim i tille ne ndryshueshmerine e ecjes shoqerohet me paqendrueshmeri te dukshme te ecjes |
| Cilat jane disa semundje neurodegjenerative | Parkinson dhe Huntington |
| Cka eshte ndryshueshmeria fraktale | Karakteristike e funksionimit te shendetshem te disa organeve dhe funksioneve kryesore te njerezve si dhe kafsheve te tjera |
Created by:
kingu
Popular Medical sets